„Żeby powstało coś oryginalnego i prawdziwego, musisz pokazać siebie - kim ty jesteś, skąd przyszedłeś i dokąd zmierzasz” mówił w wywiadach zmarły niedawno Andrzej Pityński, polsko - amerykański rzeźbiarz.
Mistrz Pityński był jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów w Stanach Zjednoczonych, zaliczanym do światowej czołówki rzeźbiarzy. Wszyscy znamy jego Pomnik Katyński stojący w Jersey City, ale podczas swojej długiej kariery stworzył on w USA szereg innych patriotycznych prac. Był artystą kontrowersyjnym i niepokornym - specjalizował się w tzw. rzeźbie monumentalnej wykonanej z kolorowych metali a swoim projektom nadawał często bardzo ekspresyjny, dramatyczny charakter. W wywiadach wspominał często, że w jego pracach przewija się nie tylko bolesna historia Polski, ale także bardziej prywatna, rodzinna historia - artysta, jako potomek „żołnierzy wyklętych” w czasach komunizmu doświadczał prześladowań. Wychowany w silnych tradycjach patriotycznych za swój obowiązek uważał upamiętnienie tych, o których długie lata milczano. Tym upamiętnieniem stały się niezwykłe pomniki. Oto prace Andrzeja Pityńskiego, które warto zobaczyć przy okazji weekendowych czy urlopowych peregrynacji.
Pomnik „Mściciela” w Doylestown, PA (ang. „Avenger”)
To dzieło poświęcone ofiarom zbrodni katyńskiej, które stanęło na cmentarzu polonijnym przy Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Odsłonięcie pomnika nastąpiło 14 sierpnia 1988 roku. Amerykańscy krytycy sztuki zwracali uwagę, że dla wielu grup imigrantów mieszkających w Stanach Zjednoczonych monument jest ucieleśnieniem idei patriotyzmu. Pomnik, o wysokości ok. 10 metrów, składa się z granitowego cokołu z wykonaną z brązu rzeźbą przedstawiającą husarza, który przyklęknął na jedno kolano, wsparty na mieczu. Na cokole znajdują się dwie tablice, pierwsza z napisem KATYŃ 1940, pochodząca z 1988 roku i druga z napisem SMOLEŃSK 2010, pochodząca z 2011 roku.
Pomnik „Partyzanci” w Bostonie, MA
Partyzanci – (ang. The Boston Sculpture of Partisans) to pomnik z 1983 roku poświęcony polskim partyzantom. Inspiracją twórcy były zapamiętane sceny spotkania z żołnierzami antykomunistycznego podziemia z grudnia 1959. Jako 12-letni chłopak Andrzej Pityński wraz z ojcem Aleksandrem odwiedził żołnierzy i dostarczył im zaopatrzenie.
Widok zmęczonych, poruszających się konno partyzantów tak bardzo zapadł mu w pamięć, że po latach znalazł swoje odzwierciedlenie w tej poruszającej pracy. Pomnik przedstawia grupę jeźdźców, w których rozpoznać można wycieńczonych żołnierzy. Monument odsłonięty z 1983 roku był pierwszym na świecie pomnikiem Żołnierzy Niezłomnych. Pomnik ma 7 metrów wysokości, 10 metrów długości i 4 metry szerokości.
Narodowy Pomnik Katyński w Baltimore, MD
Po ang. National Katyn Memorial in Baltimore; tytuł autorski: Flame of Freedom, „Płomień Wolności”). To pomnik upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej. Monument o wysokości 20 m, ma formę wykonanej z brązu rzeźby przedstawiającej złociste płomienie, w które wkomponowane są posągi zamordowanych polskich oficerów (jeden z nich przedstawia por. Janinę Lewandowską, jedyną kobietę, która zginęła w Katyniu) oraz wybitnych postaci z historii Polski (Bolesław I Chrobry, Zawisza Czarny z Garbowa, Władysław III Warneńczyk, Jan III Sobieski, Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski) i godło Polski. Na bazie znajduje się napis: KATYŃ 1940”. Ten monumentalny pomnik jest jedną z najwyższych wykonanych z brązu rzeźb na Wschodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych.
Światowid w „Grounds for Sculpture”, Hamilton, NJ
Wieloletnia przyjaźń Andrzeja Pityńskiego z artystą i filantropem J. Sewardem Johnsonem zaowocowała umieszczeniem przed jednym z wejść do wspaniałego parku Grounds for Sculpture monumentalnej rzeźby pogańskiego boga. Na olbrzymim posągu artysta umieścił liczne symbole związane z historią Polski a także sylwetki słowiańskich wojów. Kiedy odwiedzicie Grounds for Sculpture koniecznie zerknijcie na kompozycję rzeźb zatytułowaną „Were you invited?”. Przedstawia ona artystycznych przyjaciół Johnsona, wśród których rozpoznać można. samego…mistrza Andrzeja Pityńskiego!
Zuza Ducka
Kategoria: Podróże > Weekend z PLUSem
Data publikacji: 2020-10-02
