Jak stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli (NIK), pełnomocnik Rządu ds. Polonii i Polaków za granicą skutecznie realizował swoje zadania w zakresie koordynowania działania organów administracji państwowej o charakterze polonijnym oraz organizując pomoc.

W wyniku jego działań powstał Międzyresortowy Zespół do spraw Polonii i Polaków za Granicą, który opracował projekt Rządowego Programu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą na lata 2023–2030.

Setki milionów złotych

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów i Ministerstwo Spraw Zagranicznych dysponowały środkami przeznaczonymi na pomoc Polonii i Polakom za granicą. KPRM przeznaczyła na to około 363 mln zł w latach 2020–2023 do końca września, natomiast MSZ około 127 mln zł.

W przypadku KPRM stwierdzono nieprawidłowości w sporządzaniu protokołów z prac komisji konkursowych, brak jasnych zasad wyboru beneficjentów z list rezerwowych oraz pominięcie otwartego konkursu ofert w prawie 41 proc. przypadków dotacji (ponad 148 mln zł). Konkursy organizowane przez MSZ przeprowadzano prawidłowo, jednak z uwzględnieniem niejednakowego traktowania projektów strategicznych.

Kto dostał najwięcej?

Opieka nad Polonią i Polakami za granicą realizowana była głównie poprzez współpracę z organizacjami pozarządowymi, które w większości wywiązywały się z postanowień umów i osiągały zakładane rezultaty.

W latach 2020–2022 największymi beneficjentami dotacji z KPRM byli: Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, Stowarzyszenie Wspólnota Polska oraz Fundacja Wolność i Demokracja. Te organizacje otrzymały 90 proc. środków ze wszystkich dotacji udzielonych w trybie pozakonkursowym w latach 2020–2022 i 78,5 proc. wszystkich środków przeznaczonych na konkursy dotyczące pomocy Polonii i Polakom za granicą.

Wnioski NIK-u

Kontrola objęła KPRM, MSZ oraz ośmiu beneficjentów. Wykazała, że niektóre oferty złożone w trybie pozakonkursowym (na ponad 11 mln zł) nie były w pełni związane ze stricte pomocą Polonii i Polakom za granicą. Aczkolwiek dotyczyły one działań okołopolonijnych, np. sprowadzenia do Polski szczątków prezydentów RP na uchodźstwie i pianisty, działacza politycznego, teoretyka romantyzmu – Maurycego Mochnackiego. Zidentyfikowano również nieprawidłowości w sporządzaniu protokołów z prac komisji konkursowych w KPRM.

Najwyższa Izba Kontroli zaleciła nowelizację ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, aby doprecyzować warunki zlecania zadań organizacjom pozarządowym z pominięciem konkursu oraz jednakowo traktować wszystkie projekty strategiczne przez MSZ.

Miłosz Magrzyk

źródło zdjęcia: Canva

Kategoria: Wiadomości

Data publikacji: 2024-08-20