Haleakala jest ogromnym wulkanem na Hawajach, we wschodniej części wyspy Maui. Park Narodowy o powierzchni 7078 km2 (28,655 akrów) obejmuje szczyt góry oraz jej południowo-wschodnie stoki, aż do brzegu oceanu.

Położenie geograficzne i klimat

Wyspy Hawajskie leżą w strefie klimatu zwrotnikowego morskiego, ze średnią temperaturą na wysokości poziomu morza od 26oC zimą do 31oC latem. Wulkan Haleakala jest tak wielki, że wspinając się na szczyt, pokonujemy kilka stref klimatycznych; od zwrotnikowego lasu po wysokogórską pustynię z temperaturą do zera stopni Celsjusza (300F), przy wietrze osiągającym 60 km/godz. Raz na kilka lat wierzchołek Haleakala na krótko pokrywa się śniegiem. Część Parku obejmująca dolinę Kipahulu, żleb Oheo i Siedem Świętych Stawów leży natomiast nad ciepłym oceanem z tropikalną, typowo hawajską, balsamiczną aurą. Dolina Kipahulu posiada spore opady deszczu, gdyż leży we wschodniej, czyli nawietrznej części Maui.

Najlepsza pora na zwiedzanie

Park narodowy Haleakala, podobnie jak całe Hawaje można zwiedzać przez cały rok. Pora deszczowa trwająca od końca listopada do marca nie zmniejsza atrakcyjności wysp, gdyż nadal jest ciepło w porównaniu ze strefą klimatu umiarkowanego.

Komunikacja

Hawaje leżą 7.5 tys. km od Chicago, 9 tys. km od Nowego Jorku i 13.5 tys. km od Warszawy. Wiele połączeń dziennie funkcjonuje z Chicago i Nowego Jorku. Lokalne linie Hawaiian i Aloha mają kilkanaście lotów dziennie do Kahului — głównego lotniska na Maui. Odległość z Kahului na szczyt Haleakala wynosi 60 kilometrów, po krętej drodze (na początek Rt 37, Rt 377 i w końcu Rt 378). Drugi fragment Parku — dolina Kipahulu — znajduje się we wschodniej części wyspy, dojazd słynną drogą do Hana, czyli lokalną szosą nr 36 (przechodzącą następnie w nr 360). Przejazd do Hana jest dużą przygodą. Droga liczy 52 mile urozmaicone 54 wąskimi mostami i blisko sześcioma setkami zakrętów! Czekają nas trzy godziny jazdy w urzekającej scenerii: porośnięte bujną zielenią górskie stoki, przepastne brzegi, dzikie plaże, przydrożne strumyki i wodospady. Chwilami przypomina to jazdę przez ogród botaniczny.

Zarys geologiczno-historyczny

Powstanie Wysp Hawajskich jest w skrócie opisane przy okazji omawiania Parku Hawajskich Wulkanów. Przypomnijmy, że cały archipelag to łańcuch ogromnych, podmorskich wulkanów, których szczyty wystają ponad powierzchnię Oceanu Spokojnego. Pierwsi ludzie — Polinezyjczycy z Markizów — pojawili się na Hawajach w IV wieku po Chrystusie. Mniej więcej w VII wieku na wyspy przybyła kolejna fala polinezyjskich żeglarzy, tym razem z Tahiti. W tamtych czasach szczyt wulkanu Haleakala był wykorzystywany do inicjacyjnych ceremonii kahunów. Nadejście białych ludzi w końcu XVIII stulecia zmieniło bieg hawajskiej historii. Powstały porty, miasta, drogi, a wierzchołek Haleakala od końca XIX wieku, podobnie jak wulkany na Big Island, stał się celem turystycznych wycieczek. Park Narodowy Haleakala powstał 1 sierpnia 1916 roku, obecnie należy do systemu Rezerwatów Biosfery ONZ.

Największe atrakcje

Park narodowy Haleakala jest największą atrakcją turystyczną na wyspie. Został utworzony celem ochrony unikalnego tworu przyrody, jakim jest krater „drzemiącego” wulkanu Mt. Haleakala. W późniejszym okresie do Parku dołączono obszar Doliny Kipahulu wraz z wodospadami i stawami w Żlebie O’Heo. Jadąc z Kahului w ciągu dwóch godzin pokonujemy dystans niecałych 60 km (40 mil), wspinając się dobrze utrzymaną, malowniczą drogą z poziomu morza na 3 055 m npm (10,023 ft). W związku z dużą wysokością na samej górze może być chłodno i warto zabrać ciepłą odzież. Wjazd na krater jest wielkim przeżyciem nie tylko z racji pokonywanych wysokości, ale różnorodności krajobrazów.

Jedziemy poprzez zielone łąki z pasącymi się krowami (jak w Bieszczadach), przez lasy eukaliptusowe (jak w Australii), pastwiska z opuncjami (jak w Meksyku) i sosnowe zagajniki (Europa), aby w końcu dotrzeć do pól zastygłej magmy. Najciekawszą panoramę oferuje taras widokowy w pobliżu budynku informacji turystycznej (Visitor Center) na szczycie. Można tu kupić książki, pamiątki, obejrzeć interesujące plansze i modele ilustrujące powstanie wulkanu, wyspy Maui i całych Hawajów. Z krawędzi krateru rozpościera się zapierający dech widok na ogromne wnętrze, pokryte polami lawy i szaro-różowo-ceglastymi stożkami erozyjnymi z wulkanicznego popiołu. Krater jest imponujący: powierzchnia 60 km2 (25 mil2), przekrój waha się od 4 do 13 km (2.5-7.5 mili), a dno leży kilometr (3,000 ft) poniżej krawędzi! W obrazowym porównaniu, na dnie krateru można by zmieścić cały nowojorski Manhattan. Przed nami, w krystalicznie czystym, wysokogórskim powietrzu roztacza się iście księżycowy krajobraz.

Można podjechać jeszcze wyżej do tarasu widokowego Puu Ulaula (Czerwone Wzgórze), skąd roztacza się panorama okolicznych wysp. Obok wybudowano astronomiczne obserwatorium „Science City”, gdzie wstęp jest niestety wzbroniony. Na terenie Parku są dla chętnych dziesiątki kilometrów atrakcyjnych szlaków pieszych, z których najbardziej godnym uwagi jest trasa na dno krateru. Pamiętajmy jednak, że znajdujemy się cały czas na dużej wysokości, a w kraterze nie ma, ani wody, ani pożywienia! Inną, coraz popularniejszą formą zwiedzania wulkanu jest konna przejażdżka, wygodniejsza niż pieszy spacer i na pewno równie bogata w przeżycia. Zjazd na rowerze z Haleakala to jeden z nowszych pomysłów firm turystycznych na Maui.

Długi przejazd z wysokości blisko 3 tys. metrów należy uznać za przygodę dostarczającą niezapomnianych wrażeń. Kilka agencji zajmuje się organizowaniem zjazdów, zapewniając sprzęt, posiłek, fachową poradę i wywóz na górę. Równie wielkich emocji dostarcza przelot helikopterem nad kraterem (lub ponad całą wyspą Maui), wyloty z lotniska w Kahului. Krater wulkanu Haleakala to tylko część parku narodowego. Jego fragment obejmujący dolinę Kipahulu też zasługuje na uwagę i osobną, całodniową wyprawę. Siedem Świętych Stawów (Seven Sacred Pools) - to cud przyrody stworzony przez strumień O’Heo, erodujący wulkaniczne podłoże. Rzeczka tworzy w dolnym biegu szereg stawów (więcej niż 7!) połączonych wodospadami i kaskadami.

W odróżnieniu od szaro-czerwono-żółtych skał na pozbawionym roślinności szczycie wulkanu, ta część Parku prezentuje odmienny krajobraz: zielony, podzwrotnikowy las i szemrzące, górskie strumienie. Niewielkie biuro usytuowane przy szosie nr 31, niedaleko ujścia strumienia, posiada wszelkie potrzebne nam informacje. Obok jest pole namiotowe, ścieżki dla pieszych i mnóstwo uroczych zakątków do kąpieli. Tropikalny las otulający Oheo intryguje ciekawą florą oraz fauną rzadkich ptaków.

Informacja, noclegi, rezerwacje, ważne telefony

Za głównym wjazdem do parku Haleakala, przy szosie nr 378, jest centrum informacji turystycznej, otwarte w godz. 7:30 do 16.00, udzielające porad również pod tel. (808) 572-9306, internet: www.nps.gov/hale. W Parku są trzy pola namiotowe: jedno blisko wjazdu w Hosmer Grove, dwa pozostałe we wnętrzu krateru — w pobliżu schronisk Holua Cabin i Paliku Cabin. Jeśli planujemy noc w namiocie na dnie krateru — odpowiedni strój i śpiwory są obowiązkowe — należy dostać zezwolenie (camping permit) w siedzibie władz Parku.

Uzyskanie miejsca w jednym ze schronisk jest trudniejsze, wymaga wcześniejszych rezerwacji w biurze superintendenta: P.O.Box 369, Makawao, Maui, HI 96768. Przed wjazdem na górę warto wysłuchać wiadomości o warunkach atmosferycznych na szczycie, dzwoniąc pod nr. 871-5054. Najlepszą porą dnia do zwiedzania jest wczesny ranek i późne popołudnie.

Telefony do niektórych firm organizujących zjazdy na rowerze ze szczytu Haleakala: Bike Down a Volcano, 871-6014, Bike Down the Volcano, tel. 572-2200, Hawaii Downhill, tel. 244-2288, Maui Downhill, tel. 871-2155. Zainteresowanych konnym wjazdem do wnętrza krateru Haleakala odsyłam do firmy Pony Express Tours: P.O.Box 535, Kula, Maui, HI 96790, tel. (808) 667-2200. Oferuje ona dwie możliwości: krótsza, 4-godzinna jazda w godz. 9:30-14:30 oraz dłuższa, od 9:30 do 17:30 eskapada na samo dno krateru trasą liczącą 12 mil. Rezerwacje wymagane! Może nie aż tak atrakcyjne, lecz ciekawe wycieczki konne oferuje firma „Oheo Stables” mieszcząca się w okolicy doliny Kipahulu, tel. 667-2222. Przeloty helikopterem proponują m.in. Sunhsine Helicopters, tel. 871-0722 oraz Hawaii Helicopters, tel. 877-3900, Opłaty Opłata za wstęp wynosi $10 od pojazdu, bilet jest ważny przez 7 dni.

Ciekawostki

* Zgodnie z hawajską legendą to właśnie tutaj półboski Maui pochwycił w lasso słońce i uwięził je w kraterze, zmuszając, by dawało więcej dziennego światła potrzebnego ludziom na połów ryb i uprawę pól taro. Echo tych „wydarzeń” pozostało w nazwie; Haleakala znaczy bowiem „Dom Słońca”.

* Haleakala, wraz z Mauna Kea i Mauna Loa — należy do najpotężniejszych gór świata, jeśli brać pod uwagę fakt, że jest to monolit wznoszący się z samego dna Pacyfiku, 6 kilometrów poniżej poziomu morza!

* Wtajemniczeni twierdzą, że Haleakala jest miejscem przepływu potężnych energii z kosmosu i z wnętrza Ziemi. Wiadomo, że tutaj odbywały się tajemne obrzędy hawajskich czarowników — kahunów.

* Niespełna milę za żlebem Oheo, na malutkim cmentarzu znajduje się grób Charlesa Lindbergha — człowieka, który jako pierwszy przeleciał samolotem przez Atlantyk.

* W sąsiedztwie „punktów widokowych” możemy spotkać stanowego ptaka Hawajów gęś nene oraz oryginalną hawajską roślinę silver sword, czyli ahinahina.

* W tekście, dla uproszczenia, używałem wyrazu krater. Wielka depresja na szczycie wulkanu Haleakala nie jest kraterem sensu stricto, lecz erozyjnym obniżeniem, utworzonym w mało odpornych skałach. (Prawdziwe, małe stożki wulkaniczne z kraterami widać na dnie depresji).

Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka

Kategoria: Podróże > Podróże z Andrzejem Kulką

Data publikacji: 2019-02-25