Przyjezdnych zdumiewają rzeki cieknącej i zastygłej lawy, kaldery, ziejące siarką i parą kratery, skamieniałe drzewa, a także zwrotnikowy las, drzewiaste paprocie, prehistorycze budowle i możliwości rekreacji.

Położenie geograficzne i klimat

   Park Narodowy Hawajskich Wulkanów (Hawaii Volcanoes National Park) znajduje się na Hawajach, w południowej części wyspy Big Island (Hawaii). Ze względu na położenie na środku Północnego Pacyfiku, poniżej Zwrotnika Raka, Hawaje cechuje klimat zwrotnikowy morski. Średnia temperatura na wysokości poziomu morza wynosi od 26oC zimą do 31oC latem. W części Parku leżącej na wysokości powyżej 1000-1200 m npm, należy oczekiwać chłodniejszych temperatur i częstszych opadów deszczu, szczególnie od listopada do marca. Eksplorując okolice Kilauea i Mauna Loa trzeba zabrać kurtkę przeciwdeszczową, mocne, wygodne buty i długie spodnie. Kiedy jednak zjedziemy nad ocean, zaskoczy nas zmiana pogody - będzie gorąco i sucho! Powinniśmy mieć szorty i butelkę wody potrzebnej na wypadek forsownego marszu po lawie do miejsca erupcji.

Najlepsza pora na zwiedzanie

   Ponieważ Hawaje leżą w tropiku można je zwiedzać przez cały rok. Pora deszczowa przypadająca od końca listopada do marca nie zmniejsza atrakcyjności wysp, gdyż nadal jest ciepło w porównaniu ze strefą klimatu umiarkowanego, nasze oczy cieszyć będzie soczysta zieleń, a w dodatku wtedy właśnie przypada okres godów wielorybów.

Komunikacja

   Hawaje leżą w odległości 7.5 tys. km od Chicago, 9 tys. km od Nowego Jorku i 13.5 tys. km od Warszawy. Kilkanaście połączeń dziennie oferują linie lotnicze z Chicago i N.Jorku. Hawajska linia Aloha ma kilka lotów dziennie tak do Hilo jak i do Kailua-Kona na wyspie Big Island. Odległość z Hilo do Parku wynosi 50 km, z Kona - 155 kilometrów.

Zarys geologiczno-historyczny

Około dwadzieścia pięć milionów lat temu w dnie Oceanu Spokojnego powstała szczelina zapowiadająca narodziny Hawajów - jednego z najpiękniejszych w świecie archipelagów tropikalnych wysp. Przez pęknięcie wydostawały się roztopione skały z wnętrza Ziemi. Kolejne wylewy tworzyły górę przekraczającą powierzchnię oceanu. Tak powstały wyspy. Wynurzony ląd poddany został destruktywnemu działaniu wiatru, deszczu, fal i prądów morskich. Skały wietrzały, a wiatr i woda deszczowa unosiły luźny materiał z powrotem do morza. Strumienie wcinały się głębiej w podłoże rzeźbiąc żleby i doliny. Fale morskie stopniowo kształtowały brzegi odrywając skalne bloki i rozdrabniając je na plażowy piasek. Na dziewiczy, niegościnny, kamienisty ląd docierały pierwsze żywe organizmy przynoszone przez ptaki, wiatr i prądy. Na łańcuchu wysp, będącym właściwie szczytami podmorskich, potężnych gór, rodziło się nowe życie.

Ten obraz, jak z opisu Stworzenia, świetnie ilustruje wyspa Hawaii, a zwłaszcza Park Wulkanów. Możemy oglądać jak z wnętrza Ziemi wycieka rozżarzona do czerwoności magma, jak zastyga po drodze lub spływa strumieniami do morza. Powstaje nowy ląd! Na pola lawy wiatr zasiewa nasiona, tu i ówdzie widzimy jak wzrastają niepozorne rośliny.

    Im lawa starsza, tym bardziej skruszała, tym więcej i większe drzewa na niej rosną. Geologiczny opis powstania Hawajów przestaje być teorią. Powstawaniu lądu towarzyszymy osobiście.

   Pod koniec XIX wieku zdumiewająca erupcja lawy w Kilauea przyciągnęła turystów z USA. W 1877 roku powstał hotel Volcano House. Wraz z rosnącą popularnością wulkanów stworzono podstawy ochrony tego fenomenu przyrody. W sierpniu 1916 roku wokół szczytu Kilauea powstał Park Narodowy Hawajskich Wulkanów.

 Największe atrakcje

   Przyjezdnych zdumiewają rzeki cieknącej i zastygłej lawy, kaldery, ziejące siarką i parą kratery, skamieniałe drzewa, a także zwrotnikowy las, drzewiaste paprocie, prehistorycze budowle i możliwości rekreacji. Park składa się z dwóch części: rzadko odwiedzanego szczytu Mauna Loa wraz ze wschodnimi stokami, oraz góry Kilauea i przyległej, aktywnej strefy wulkanicznej.

   Do Parku prowadzi jedna droga wjazdowa, z szosy Rt 11 łączącej Hilo i Kona. Wokół kaldery Kilauea biegnie 18-km obwodnica, od której odchodzi szosa Chain of Craters Road, prowadząca na wybrzeże do miejsca, gdzie erupcje lawy zablokowały dalszy przejazd. Zacznijmy od obwodnicy; na granicy Parku znajdziemy się w tropikalnym lesie. Bujną roślinność zawdzięczamy znacznym opadom deszczu, zwrotnikowym temperaturom i wyjątkowo urodzajnej, powulkanicznej glebie. Główne drzewa tego lasu to: koa, ohia i archaiczne drzewiaste paprocie. Najciekawszy widok kaldery gwarantuje taras obserwacyjny na krawędzi krateru Halemaumau. Uważny obserwator dostrzeże ofiary składane przez Hawajczyków złowrogiej bogini ognia (trociczki, monety, kwiaty, butelki dżinu...), a także ścieżkę prowadzącą dnem kaldery z powrotem w stronę Volcano House. Szlak można pokonać w ciągu godziny, jest łatwy, chociaż świadomość wędrówki po lawie, która w każdej chwili może ulec rozgrzaniu i roztopieniu (ostatnio we wrześniu 1982 roku) dodaje posmaku grozy. Główny krater parku - Kilauea - jest najbardziej aktywnym wulkanem Hawajów, a także najbezpieczniejszym i najlepiej zbadanym na świecie, gdyż.... prawdę mówiąc nie wybucha, lecz stopniowo, powoli wylewa magmę. Patrząc na krater Halemaumau warto sobie uzmysłowić, że przez ponad sto lat (1823-1924) było to duże jezioro wypełnione płynną, ognistą magmą. To był widok!

Wulkaniczna aktywność przesunęła się w okolice stożka Pu’u O’o położonego 17 km na wschód od Kilauea. Strumień lawy spływa do oceanu, przeważnie w niewidocznych tunelach. Jeden z nich - Thurston Lava Tube - jest dostępny dla turystów. Lawa z krateru spływa początkowo jak rzeczny strumień. Wkrótce potem jej powierzchnia zastyga, lecz tuż pod skorupą lawa płynie dalej, podobnie jak rzeka, której powierzchnia zimą zamarza. Jeżeli ustanie dopływ lawy, po spływie pozostaną kilometry pustych korytarzy. Dodajmy, że otoczenie tunelu lawowego Thurston jest fascynującym lasem, gdzie spacerujemy wśród endemicznych drzew ohia i kilkumetrowych drzewiastych paproci, przenosząc się 350 milionów lat w czasie, do epoki karbońskiej. W gałęziach drzew śpiewają kolorowe, znane tylko z Hawajów ptaki: i’iwi, elepaio i apapane.

   Szosa Chain of Craters Road biegnie do miejsca, gdzie stała się nieprzejezdna wskutek zalania lawą. Po drodze są ciekawe postoje: krater Pauahi, Muliwai o Pele, petroglify Pu’u Loa i skalny łuk Holei. Na końcu drogi można zaparkować pojazd i ruszyć w jedną z najbardziej fascynujących wycieczek życia.

W sobotę 20 listopada 1999 krater Pu’u O’o eksplodował wyrzucając z siebie ogromne ilości magmy. Dwa tygodnie później przyleciałem na Hawaje, erupcja trwała, można było dojść do magmy na odległość dosłownie dwóch metrów. Widok ognistej lawy spływającej wprost do oceanu jest niezapomniany: tak rodzi się nowa ziemia, tak powstały Hawaje. Po kilkunastu miesiącach na zastygłej lawie pojawiają się pierwsze paprocie, później drzewa ohia i cały las. Las, rozkruszając korzeniami skały podłoża wytwarza glebę, na którą czeka już człowiek ze swoimi budowlami i uprawami.

   Widok erupcji Kilauea jest czymś więcej niż groźnie spływającą lawą. Jest to poglądowa lekcja powstania całej planety Ziemi - od postaci ognistej kuli, poprzez stygnięcie, po zamieszkanie przez istoty żywe.

   Chodząc po polu zastygłej lawy pamiętajmy, że szczeliny wydzielają siarkowodór, tlenki siarki i trujący metan, a powłoka lawy może być bardzo cienka. Pod nią czyha rozpalona magma i żądna ofiary bogini Pele. Brawura może kosztowaæ utratę życia.

Noclegi, rezerwacje, ważne telefony

   Najsłynniejszym hotelem na terenie Parku jest Volcano House, malowniczo położony na krawędzi kaldery Kilauea. Hotel dysponuje również domkami kampingowymi. Pole namiotowe Namakani Paio jest wspaniale położone pośród eukaliptusowego lasu, nie ma żadnych opłat za rozbicie namiotu. W niewielkiej osadzie Volcano Village przy wschodnim wjeździe znajduje się kilka hoteli, sklepy spożywcze i stacja benzynowa.

Opłaty i przepisy

   Opłata za pojazd wynosi $20, bilet ważny jest przez 7 dni. Na terenie Parku istnieją setki kilometrów tras pieszych. Należy jednak pamiętać, że Mauna Loa leży na wysokości 3-4 tys. m npm. Wędrując po zboczach góry należy posiadać odpowiedni sprzęt: namiot, śpiwór, kuchenkę, zapas żywności, ciepłą odzież. Warto też zadbać o dobrą kondycję fizyczną. Kilauea ma łagodniejszy klimat, ale narażeni jesteśmy na szkodliwe gazy towarzyszące erupcji. Spacer po skałach wymaga ostrożności, lawa jest ostra, posiada szczeliny, miejscami jest to tylko cienka pokrywa pod którą kryje się pusta przestrzeń. Turyści piesi muszą zabierać zapas wody, nie mogą w terenie rozpalać ognisk ani palić papierosów. Nie wolno wprowadzać do Parku domowych zwierząt. Należy przestrzegać ostrzegawczych znaków, szczególnie nie podchodzić zbyt blisko do eksplodującego wulkanu. Nie wolno zabierać skał, roślin i obiektów o znaczeniu historycznym.

Ciekawostki

* Mauna Loa wyrzuciła 500 mln metrów sześciennych lawy w ciągu 23 dni w 1950 roku!

* Mauna Loa, jako jednostka, jest masowo i objętościowo najpotężniejszą górą świata. Długość grzbietu wynosi 100 km, sięga wysokości 4169 m npm, ale dodajmy do tego 6 tys. metrów podwodnej, zanurzonej w oceanie części.

* W styczniu, na szczycie Mauna Loa może leżeć śnieg, a temperatura spada do - 10oC!

Andrzej Kulka

Kategoria: Podróże > Podróże z Andrzejem Kulką

Data publikacji: 2017-11-01