Oto list od pani Adeli: „Witam droga Pani Elżbieto! Mam obywatelstwo amerykańskie, ale mieszkam teraz w Polsce. Pracowałam bardzo krótko w USA około 4 albo 5 lat. Mam teraz 62 lata, a mój mąż 59. Chciałabym wiedzieć, czy mogę pobierać jakąś emeryturę

Kilka lat temu odwiedził mnie pewien Amerykanin, który twierdził, że jak będę miała 62 lata, to coś będzie mi się należało, może nawet 800 czy 900 dol., bo w Stanach obowiązuje pewne minimum społeczne. Czy to prawda?”

Emerytura czy zasiłek?

Optymistyczne przewidywania znajomego pani Adeli dotyczą niestety tylko osób mieszkających legalnie w Stanach. Jeżeli ubogi starszy Amerykanin ma bardzo małą emeryturę, może być uprawniony do otrzymywania zapomogi zwanej SSI (Supplemental Security Income). Limitem stanu posiadania jest 2,000 dol. dla osoby samotnej, a 3,000 dol. dla małżeństwa. Wysokość zasiłku zależy od stanu zamieszkania oraz sytuacji życiowej, na przykład 881 dol. dla osoby mieszkającej samodzielnie w stanie Nowy Jork i 1,295 dol. dla małżeństwa w roku 2021.

Imigranci muszą spełnić dodatkowe warunki: mieć odpowiedni status imigracyjny albo przepracowane 40 kwartałów. Gdy wyjadą do Polski, to zasiłek jest im odbierany, a w Polsce dostaną tylko samą wypracowaną emeryturę. Więcej informacji: www.ssa.gov/ssi/text-eligibility-ussi.htm.  

Kiedy Polak na saksach dostanie emeryturę Social Security

W przeszłości imigrantom lata pracy przepadały, jeżeli wrócili do Polski przed wypracowaniem 10 lat. Ale przepisy zmieniły się 1 marca 2009 r., gdy weszła w życie Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o zabezpieczeniu społecznym. Wniosła ona kilka zmian dla polsko-amerykańskich emerytów i rencistów, a najważniejszą z nich jest możliwość łączenia okresów ubezpieczenia i uzyskanie tzw. proporcjonalnej emerytury (totalized benefits).

Ażeby być uprawnionym do emerytury Social Security, należy spełnić następujące warunki:

• osiągnąć co najmniej 62 lata (pełny wiek emerytalny wynosi od 66 do 67 lat);
• mieć zaliczone co najmniej 6 kwartałów legalnej pracy w Stanach oraz co najmniej 40 kwartałów pracy łącznie w Stanach i w Polsce,
• od zarobków należało płacić składki Social Security na legalny numer Social Security. Praca na numer podatnika (ITIN) się nie liczy.

Czy status imigracyjny ma znaczenie?

Obecny status imigracyjny emeryta-Polaka, ani miejsce zamieszkania, nie mają znaczenia do uzyskania emerytalnych uprawnień. Status rzutuje jedynie na podatki, bowiem osobie bez amerykańskiego obywatelstwa w Polsce potrącany będzie od świadczeń Social Security non-resident tax - podatek nierezydentów, który wynosi 25.5 proc.

Niestety, deportacja z powodów kryminalnych powoduje odebranie świadczeń Social Security. Osobie deportowanej emerytura lub renta zostanie wstrzymana do czasu, gdy ponownie zostanie ona legalnie wpuszczona do USA jako stały rezydent. Osoby na utrzymaniu deportowanego emeryta i będące obywatelami amerykańskimi (żona, nieletnie dzieci) mogą nadal otrzymywać przyznane im uprzednio świadczenia, pod warunkiem, że mieszkają w USA. 

Ile wyniesie emerytura?

Emerytura osób, które zarabiały niewiele przez kilka kwartałów będzie bardzo mała. Dla porównania, dziesięć lat deklarowania minimalnej kwoty potrzebnej do zaliczenia 40 kwartałów Social Security zaowocuje emeryturą na poziomie około stu kilkudziesięciu dolarów. Niewielkie zarobki przez kilka, kilkanaście kwartałów dadzą bardzo niską emeryturę proporcjonalną: może kilkanaście czy kilkadziesiąt dolarów, zależnie od wysokości zarobków, liczby lat pracy oraz wieku emeryta.

Oto czynniki, które spowodują dodatkową redukcję świadczeń:

• Redukcja za wczesne przejście na emeryturę: do 30 proc. w wieku 62 lat w porównaniu ze świadczeniami, które przysługiwałyby w pełnym wieku emerytalnym.
• Windfall Elimination Provision (klauzula eliminująca nadmierne świadczenia) powoduje pomniejszenie emerytury Social Security osobom, które mają inną emeryturę wypracowaną poza systemem Social Security, np. ZUS albo KRUS. Redukcja ta wynosi maksymalnie połowę polskiej emerytury, albo połowę emerytury SS w zależności od tego, co jest mniejsze. 
• Amerykański podatek dla nierezydentów (non-resident tax) w wysokości 25.5% dla nieobywateli w Polsce;
• Polski podatek dochodowy wraz ze składką na Narodowy Fundusz Zdrowia. Odprowadzania polskiego podatku można uniknąć, jeżeli okaże się w banku zaświadczenia z Konsulatu amerykańskiego o uiszczaniu podatku amerykańskiego. 

Więcej informacji podaję w książce pt. Emerytura reemigranta w Polsce.

A co w Polsce?

Nie wszyscy też wiedzą, że po krótkim okresie pracy w Polsce można też dostać emeryturę ZUS. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku nie muszą wypracować 15/20 lat, jak ich starsi koledzy, by nabyć uprawnienia do emerytury ZUS, bo podlegają pod znowelizowane przepisy. Dla nich nie ma wymogu określonego czasu zatrudnienia. 

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podaje, że najmniejsza emerytura wynosi… 2 grosze, bo ktoś przepracował widocznie tylko jeden dzień i zapłacił tylko jedną składkę ubezpieczeniową. Na koniec 2020 r. było 310 tys. osób pobierających takie „groszowe” emerytury. To jest co dziesiąte świadczenie z nowego, zreformowanego systemu. Takie „groszowe” emerytury nie są podwyższane do poziomu emerytury minimalnej (1250 zł w roku 2021), bowiem do tego potrzebny jest co najmniej 20-letni okres ubezpieczenia dla kobiet i 25-letni dla mężczyzn. 

Wniosek

Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz.

Po kilku latach pracy „na saksach” w USA można dostać od Administracji Social Security małą emeryturkę, która będzie pomniejszona przez podatki i Windfall Elimination Provision. Warto poczekać do pełnego wieku emerytalnego (66-67 lat), żeby uniknąć dodatkowej redukcji. 

Nie wszyscy Polacy wiedzą, że małżonek emeryta może otrzymać rentę małżeńską (spousal benefits) w wysokości połowy świadczeń emeryta. Po emeryturę czy rentę Social Security nie trzeba przyjeżdżać do Stanów, bo formalności załatwić można w Polsce w Biurze Świadczeń Federalnych przy amerykańskiej ambasadzie w Warszawie lub konsulacie w Krakowie.

Elżbieta Baumgartner

Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Powrót do Polski”, oraz „Emerytura polska i amerykańska”, „Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Są one dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.PoradnikSukces.com.

Kategoria: Porady > Finanse

Data publikacji: 2021-11-03