Gdy Kongres USA zaaprobował utworzenie parku narodowego Shenandoah w 1926 roku, odkupił ziemie od prywatnych właścicieli. W 1936 roku Park został otwarty przez prezydenta Franklina D.Roosevelta.

Położenie geograficzne i klimat

Shenandoah obejmuje 788 km2 (194,630 akrów) jednego z najciekawszych pasm górskich w obrębie Appalachów - Blue Ridge. Shenandoah leży w na terenie stanu Wirginia, w strefie klimatu podzwrotnikowego morskiego, ze średnią maksymalną temperaturą w lipcu 260C (790F) i minimalną 160C (610F), dla stycznia odpowiednio: 00C (320F) i -70C (170F). Najwięcej opadów przypada na marzec, lipiec i styczeń.

Komunikacja

Shenandoah leży w odległości 1175 km (730 mil) od Chicago i 483 km (300 mil) od Nowego Jorku. Najdogodniejsze połączenia z Chicago oferuje autostrada I-80 do Youngstown w Ohio, następnie I-76 do Breezwood, I-70 do Hagerstown i na koniec I-81 do samych wrót Parku. Od strony Nowego Jorku należy jechać autostradą I-95 South do Waszyngtonu, a następnie I-66 do Front Royal przy wjeździe do Shenandoah.

Park narodowy obejmuje część wąskiego grzbietu pasma górskiego Blue Ridge, po którym poprowadzono drogę Skyline Drive szalenie ułatwiającą zwiedzanie. Wzdłuż tej liczącej 175 km (108 mil) szosy ulokowano parkingi, z których roztaczają się ciekawe widoki, bądź też będące początkiem jednego z pieszych szlaków. Równolegle do Skyline Drive, od zachodu, biegnie autostrada I-81 stwarzająca możliwość szybkiego przemieszczania się wzdłuż granic Parku.

Najlepsza pora na zwiedzanie

Położenie geograficzne, temperatury i opady pozwalają na wizytę w Parku o każdej porze roku. Najwięcej turystów przybywa w okresie złotej jesieni, gdy podczas trzech ostatnich weekendów października Skyline Drive na całej długości przypomina wielkomiejski, 100-milowy korek!

Wiosna zaczyna się tutaj w marcu; kolory polnych kwiatów znaczą jej trwający do maja pochód w wyższe partie gór. Wraz z jesienią jest to najpiękniejsza pora w Shenandoah.

Zarys geologiczny

Blue Ridge jest jednym z setek wąskich, wydłużonych pasm górskich wielkiego systemu Appalachów, ciągnącego się od Alabamy do stanu Nowy Jork.

Znakomita większość skał budujących Blue Ridge w Shenandoah to bardzo stare granity i granodioryty wieku proterozoicznego, liczące 1 miliard lat! Skały te ulegały wypiętrzaniu i erozji, aby zostać pokryte lawami bazaltowymi podczas licznych erupcji wulkanicznych około 700 mln lat temu. Niedługo potem omawiane obszary dostały się pod wodę na długi okres 300 milionów lat. Morskie osady (piaskowce, łupki, wapienie...) o sumarycznej miąższości blisko 10 tys. metrów pokryły bazalty, pod którymi z kolei spoczywały najstarsze granity. Pod wpływem napierających na siebie kier kontynentalnych cała seria skał zaczęła się fałdować i wypiętrzać 300 milionów lat temu, rozpoczęło się tworzenie Appalachów. Nowe góry osiągnęły maksymalną wysokość po upływie 100 mln lat, potem zaczęły przeważać procesy niszczące; formowanie dolin, wygładzanie szczytów, unoszenie skalnego materiału strumieniami... Wynikiem tych procesów jest obecny wygląd gór, nadal żywych, nadal podlegających na pozór niewielkim, lecz potężnym przemianom.

Zarys historyczny

Najstarsze ślady człowieka w dolinie Shenandoah sięgają 11-12 tysięcy lat. Pierwsi ludzie na tym terenie byli zbieraczami i myśliwymi, wizytującymi w małych grupach najwyższe partie gór. Od maja do października zakładali tam okresowe, myśliwskie obozy skupione wokół źródeł i polan uczęszczanych przez zwierzynę. Zbierali orzechy i jagody, polowali głównie na jelenie. Faunistyczny skład w owych latach był nieco odmienny niż obecnie; wzbogacony o jelenie wapiti, bizony leśne, wilki i pumy.

Około 800 roku po Chrystusie Indianie w dolinie Shenandoah wprowadzili uprawę roli, ceramikę, zaczęli powszechnie używać łuku i strzał. Zbieractwo zeszło na dalszy plan. Wskutek ekspansji Konfederacji Irokezów, przywleczonych przez Europejczyków chorób oraz postępującego osadnictwa na wybrzeżach Wirginii, Indianie zniknęli z terenów Shenandoah pod koniec XVII wieku.

Europejczycy zastąpili Indian przywożąc skuteczniejszą broń, maszyny rolnicze i filozofię wykorzystania zasobów naturalnych do granic możliwości. Pomimo, że angielscy podróżnicy Batts i Follows dotarli do Shenandoah już ok. 1670 roku, osiedlanie w dolinie Shenandoah rozpoczęło się na dobre po 1716 roku, gdy grupa ludzi pod przewodnictwem A.Spotswooda przekroczyła pasmo Blue Ridge. Część osadników podążała z Pensylwanii ku południowi, w górę rzeki. Do 1800 roku dno Doliny było już zagospodarowane. Rozpoczęła się ekspansja w okoliczne góry. Pasmo Blue Ridge posiadało ogromne zasoby drewna i bogactwo zwierzyny łownej. Wyrąb lasów, wypasanie łąk i przetrzebienie jeleni doprowadziło w ciągu następnego stulecia do powolnego wyludniania górskich terenów. Szkody jednakże pozostały. Gdy Kongres USA zaaprobował utworzenie parku narodowego Shenandoah w 1926 roku, odkupił ziemie od prywatnych właścicieli. W 1936 roku Park został otwarty przez prezydenta Franklina D.Roosevelta. W ciągu następnych trzech lat stworzono zaplecze techniczne, zbudowano drogę Skyline Drive.

Największe atrakcje

Myśląc o podróży po Stanach Zjednoczonych mamy najczęściej w pamięci widoki kanionów Dzikiego Zachodu, bizony i gejzery Yellowstone lub wodospady Yosemite. Innym słowy, nieosiągalną w Europie egzotykę. Tymczasem park narodowy Shenandoah, wraz z siostrzanym Great Smoky Mountains do złudzenia przypomina swojskie, bieszczadzkie krajobrazy, gdzie las zajmuje 95% powierzchni.

Od czasu objęcia przyrody ochroną, do Parku powróciły niedźwiedzie czarne i żbiki, które wraz z licznymi dziś, reintrodukowanymi jeleniami wirginijskimi i dzikimi indykami oddają częściowo skład fauny sprzed ekspansji człowieka. Występuje tutaj 200 gatunków ptaków, w tym 35 śpiewających. W Parku naliczono ponad 100 gatunków drzew i krzewów, tereny zajęte niegdyś przez pola uprawne i pastwiska zostałe ponownie pokryte gęstym lasem do tego stopnia, że blisko 1/3 powierzchni uznano za ścisły rezerwat z odtworzonym składem florystycznym.

Las w Shenandoah jest bogaty, poza dominującymi dębami i białymi orzechowcami spotyka się tutaj topole, jesiony, klony, tsugi, jodły i sosny. W poszyciu występują liczne gatunki paproci. Prawdziwą ozdobą są azalie, wawrzyny, derenie, a z kwiatów lilie i różowe orchidee (pantofelki). Roślinność ma tu charakter i układ piętrowy. Obfitość grzybów, mchów i porostów uzupełnia przegląd flory, będącej fantastycznym schronieniem dla zwierzyny. Poza wymienionymi już dużymi ssakami, dodajmy jeszcze szopy pracze, skunksy, liczne gatunki drobnych gryzoni, salamandry, raki i kilka gatunków ryb zasiedlających miejscowe strumienie.

Nie nastawiając się zbytnio na rewelację, oddajmy się kontemplacji szczegółów, ciszy i inności tego regionu. Jest on bowiem jedyny w swoim rodzaju w USA, tak pod względem pejzażu, jak fauny, flory i historycznych obiektów z czasów powstawania Stanów Zjednoczonych. Najoptymalniejszym sposobem zwiedzania Shenandoah jest przejazd do Waynesboro i wjazd na długą, kręta, wiodącą przez całą długość Parku drogę Skyline Drive. Poruszajmy się w kierunku północnym, co ułatwi prowadzenie samochodu i wypatrywanie ciekawszych miejsc do fotografowania. W trakcie jazdy należy urządzać postoje w bardziej interesujących punktach widokowych, a także zaliczyć jedną lub więcej z proponowanych, co atrakcyjniejszych tras. Shenandoah nie jest wielkim i zbyt urozmaiconym widokowo terenem, przez co przejazd Skyline Drive z postojami zabierze nam nie więcej niż jeden dzień.

Jadąc ku północy oglądamy od wschodu (po prawej stronie) panoramę pagórkowatej krainy zwanej Piedmontem, od zachodu zaś: dolinę Shenandoah.

Władze Parku nie zapominają o pieszych turystach, dla których utrzymuje się w dobrym stanie ponad 800 km tras! Szlaki obejmują zarówno krótkie ścieżki z parkingu przy Skyline Drive do punktów widokowych, jak i długą na 160 km trasę wzdłuż głównego grzbietu, będącą częścią wielkiego Szlaku Appalachów. Podczas lata rangersi organizują spotkania połączone z opowieściami o przyrodzie, geologii, geografii i historii. Daty, godziny i lokalizacja tych ciekawych imprez są zamieszczone w biuletynie “Shenandoah Overlook” rozdawanym przy wjazdach i w ośrodkach informacyjnych.

Godne wzmianki i eksploracji miejsca na drodze obejmują (jadąc z południa):

Rockfish Gap (mila 105.4) - przełęcz w Blue Ridge z widokiem na obie strony gór.

Calf Mountain Overlook (98.9) - daje ładną panoramę okolicy.

Blackrock Summit Parking (84.8) - początek krótkiego szlaku na pobliski szczyt.

Bacon Hollow Overlook (69.3) - ciekawy widok na wzgórza Piedmontu.

South River (62.8) - początek 4.5 km trasy do niewielkich, ale ładnych wodospadów.

Bearfence Mountain (56.4) - mój ulubiony szlak w Parku wiedzie na szczyt góry z interesującą panoramą. Ten szlak wymaga niezbyt trudnej wspinaczki po skałach.

Big Meadow (51) - jest to coś w rodzaju centrum Parku, z kempingiem, ośrodkiem informacyjnym i licznymi trasami pieszymi. O zmierzchu i świcie pojawia się w tej okolicy dużo jeleni.

Dark Hollow Falls (50.7) - dostęp do najbliższego (1.3 km) od szosy ładnego, 20-metrowego wodospadu.

Crescent Rock Overlook (44.4) - widok na ciekawą w kształcie górę Jastrzębi Dziób.

Pinnacles Overlook (36.7) - interesująca, zwłaszcza dla wspinaczy, formacja stromych skałek.

Range View Overlook (17.1) - rozległa panorama pasma Blue Ridge.

Shenandoah Valley Overlook (2.8) - widok na dolinę Shenandoah.

Informacja, noclegi, rezerwacje, ważne telefony

Główny ośrodek informacji (Park Headquarters) mieści się pomiędzy Thornton Gap a Luray, przy szosie US 211. Pozostałe posterunki rangersów są rozmieszczone - w kolejności od południowego wjazdu - w Rockfish, Loft Mountain, Big Meadows, Dickey Ridge i Front Royal. Strona internetowa: www.nps.gov/shen.

Noclegi na terenie parku narodowego oferuje Skyland Lodge, Big Meadows Lodge oraz domki kempingowe (cottages) przy Lewis Mountain. Wzdłuż Skyline Drive znajdują się sklepy z żywnością, pamiątkami, sprzętem turystycznym, lodem i drewnem na opał.

Kempingi rozmieszczone są w Mathews Arm, Big Meadows, Lewis Mountain oraz Loft Mountain, czynne do października.

Ciekawostki

* Nazwa Parku pochodzi od rzeki Shenandoah, płynącej doliną na zachód od grzbietu Blue Ridge.

* Łąka Big Meadows powstała najprawdopodobniej w archaicznych czasach, gdy Indianie wypalali corocznie spore połacie lasu, aby powstała porośnięta jagodami łąka przyciągająca sarny, będące w otwartym terenie łatwiejszym łupem dla człowieka.

* Lisy w Shenandoah mają szare futro, potrafią wspinać się po drzewach!

* Niektóre krzewy górskiego wawrzynu (laur) liczą aż 600 lat!

Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka

Kategoria: Podróże > Podróże z Andrzejem Kulką

Data publikacji: 2017-10-18