Warto przypomnieć sobie huragan Sandy i wyciągnąć wnioski, co robić w razie klęski żywiołowej czy innych losowych problemów.
Pamiętamy wszyscy huragan Sandy, który spowodował śmierć około 120 osób i szkody materialne wartości miliardów dolarów w wielu wschodnich stanach. Ponad siedem milionów rodzin zostało bez prądu, niektórzy dłużej niż tydzień. Zalane zostały nowojorskie tunele, metro, podmiejskie kolejki, uniemożliwiając dojazdy do pracy. W New Jersey, Nowym Jorku, Pensylwanii, Connecticut i okolicach prawie każdy został w jakiś sposób dotknięty kataklizmem.
Warto przypomnieć sobie tą tragedię i wyciągnąć wnioski, co robić w razie klęski żywiołowej czy innych losowych problemów.
Po klęsce żywiołowej
Osoby dotknięte skutkami huraganu, powodzi, trzęsienia ziemi itp., mieszkające w rejonach uznanych za strefy klęski żywiołowej, mają dostęp do pomocy udzielanej przez FEMA czy Czerwony Krzyż. Czerwony Krzyż (www.redcross.org) dostarcza najbardziej niezbędnej pomocy doraźnej: posiłków, schronienia, odzieży. Federal Emergency Management Agency ma różne programy, począwszy od prewencyjnych i ratunkowych po zapomogi i niskooprocentowane pożyczki. Przeczytaj o nich w www.FEMA.gov. Lokalne administracje informują na swoich witrynach o innych formach asysty. Firmy ubezpieczeniowe obiecują szybką inspekcję strat i sprawną wypłatę należności.
Finansowe instytucje, kompanie użytecznościowe, karty kredytowe, usługodawcy itp. występują z pomocą dla klientów, która przeważnie polega na zniesieniu opłat za opóźnioną spłatę rachunków czy za brak pokrycia czeku.
Jakie rachunki opłacać najpierw
Zapowiadana pomoc często wygląda dobrze na papierze. Może się okazać, że poza kocem i żywnością w puszkach w oddziale Czerwonego Krzyża możemy dostać tylko wyrazy współczucia. Przeważnie musimy czekać długo na czek z firmy ubezpieczeniowej, o ile jesteśmy ubezpieczeni od danej szkody, więc z problemami finansowymi musimy radzić sobie sami.
Stojąc wobec ograniczonego budżetu i piętrzących się wydatków, najpierw trzeba płacić za rzeczy, które mogą być nam odebrane. Pożyczkodawca może być wyrozumiały po klęsce żywiołowej, ale potem spodziewać się będzie nadrobienia zaległych spłat i regularnego spłacania rachunków.
W pierwszej kolejności spłacaj pożyczkę samochodową, bo jest ona udzielona pod zastaw samochodu. Niektórzy pożyczkodawcy mogą odebrać (repossess) auto nawet w skutek jednej zaległej raty. Nie omieszkaj poinformować banku, gdzie masz pożyczkę, o tym, że jesteś ofiarą klęski żywiołowej, a będziesz potraktowany bardziej łagodnie.
Składki ubezpieczeniowe. Nie chcesz stracić ubezpieczenia domu, samochodu czy na życie z powodu przejściowych kłopotów, prawda? Zadzwoń do swojego agenta. Niektóre firmy pozwalają na miesięczną zwłokę.
Pożyczka na dom. Bank wybaczy jedno czy dwa opóźnienia, ale może rozpocząć procedurę przejęcia domu (foreclosure), jeżeli będziemy zalegać z dwiema czy trzema ratami. Jeżeli jesteś w trudnej sytuacji, poproś bank, żeby pozwolił ci płacić tylko odsetki (interest only) przez 3 do 6 miesięcy. Ofiary klęsk żywiołowych mogą mieć podstawy do korzystnego zmodyfikowania czy przefinansowania swojej hipoteki. Szczególne przywileje możesz mieć, jeżeli twoja pożyczka jest gwarantowane przez FHA albo została zakupiona przez Fannie Mae albo Freddie Mac. Porozmawiaj ze swoim bankiem.
Rachunki za prąd, gaz i telefon można odłożyć na co najwyżej dwa miesiąc. Po dwóch, trzech miesiącach firma użytecznościowa odcina usługi. Inne przepisy mogą dotyczyć energii elektrycznej. Elektrownie mają różne programy pomocy dla potrzebujących: dotkniętych żywiołem, nisko zarabiających, czy seniorów.
Jakie rachunki mogą poczekać
Spłaty niezabezpieczonych długów (unsecured loans) mogą poczekać nieco dłużej.
Karty kredytowe. W nieskończoność można płacić minimalne raty kart kredytowych. Jeżeli i to jest za dużo, po kilku miesiącach zalegania z opłatami bank zamrozi twój kredyt lub anuluje kartę. Rada: Możność dodatkowego pożyczania na kartę kredytową może utrzymać cię na powierzchni. Poproś więc bank o pomoc: o anulowanie kar za opóźnienie, obniżenie oprocentowania lub podniesienie limitu na karcie. Jeżeli mieszkasz w rejonie klęski żywiołowej, bank pójdzie ci na rękę.
Podatki federalne można odwlekać dosyć długo, ale to kosztuje 0.5% miesięcznie od zaległej kwoty za każdy miesiąc, maksymalnie 25%, do tego oprocentowanie i ew. inne kary. Z IRS nie ma żartów. Rada: Rozlicz się na czas, nawet jeżeli nie możesz posłać pełnej należności, w przeciwnym razie kary za nie rozliczenie się są jeszcze wyższe: 5% miesięcznie, maksymalnie 25% od zaległej kwoty. Nie zaniżaj należności sztucznie, bo możesz zapłacić 10% kary (substantial underestatement penalty). Uwaga: uzyskanie przedłużenia terminu (extension) nie zwalnia cię od zapłacenia podatków!
Rachunki za opiekę medyczną. W przypadku poważnego opóźnienia w płatnościach lekarz czy szpital może odwołać się do pomocy collection agency lub pozwać cię do sądu. Rada: Przedstaw problem lekarzowi albo w billing department szpitala, poproś o wyrozumiałość przez kilka miesięcy lub rozłożenie długu na mniejsze raty. Szpitale bywają cierpliwe, bo wielu nieubezpieczonych pacjentów popada w finansowe tarapaty.
Czesne w szkole. W skutek zmiany sytuacji finansowej rodziny, ty czy twoje dziecko może zakwalifikować się do dodatkowej pomocy. Porozmawiaj szczerze z urzędnikiem do spraw pomocy finansowej (financial aid officer). Prywatne szkoły elastyczne w tym względzie.
Prywatne pożyczki. Ich niespłacenie ma najmniejsze konsekwencje. Krewny czy kolega może się obrazić, ale nie może ci zabrudzić historii kredytowej. Rada: Proś o cierpliwość.
Uważaj na czeki bez pokrycia
Nie pozwól, by twoje czeki odbijały się często w powodu braku funduszy na koncie, bo spowoduje to nie tylko kary, ale też popsucie twojej wierzytelności. Banki nie zgłaszają odbitych czeków do biura kredytowego, ale do Chex Systems. Jest to największa firma weryfikująca czeki (check verification company lub check service company), która pomaga sklepom i innym biznesom w przyjmowaniu czeków i odzyskiwaniu funduszy za odbite czeki. Jeżeli twoje czeki bywają często bez pokrycia, będziesz miał negatywną kartotekę w Chex Systems i twoje czeki nie będą w sklepach przyjmowane. Twój bank zamknie ci konto i żaden inny bank nie zechce ci otworzyć nowego konta czekowego. Informacja o twoich odbitych czekach przechowywana jest przez Chex Systems przez pięć lat.
Rada: Poproś bank o zabezpieczenie przed przekroczeniem stanu konta (overdraft protection) albo o linię kredytu.
Ogólna strategia
Korzystaj z form pomocy, które ci się należą, jako ofierze klęski żywiołowej, nawet jeżeli tylko mieszkasz w zniszczonej strefie. Upominaj się o zniesienie opłat karnych. Ale nie dopuść do zaległości tak poważnych, by wierzyciele zgłosili je do biura kredytowego, gdyż ta skaza obniży twoją punktację kredytową i pozostanie na 7 lat. Porozmawiaj indywidualnie z każdym wierzycielem. Wiele firm wykazuje duże zrozumienie wobec klientów, którzy doznali strat żywiołowych albo stracili pracę, a przedtem byli sumiennymi płatnikami.
Ponadto, działaj prewencyjnie! Zabezpiecz siebie i swoja rodzinę. Miej stosowne ubezpieczenie na dom, samochód, na życie. A na wypadek niespodzianych wydatków, miej dostęp do gotówki i kredytu.
Elzbieta Baumgartner
Kategoria: Porady > Finanse
Data publikacji: 2016-09-30
