Sympatyczni, gościnni, ale piją i jeżdżą jak szaleni. Tak nas widzą Amerykanie. Tego uczy się w poradniku dla biznesmenów z USA, wyjeżdżających do Polski. Ostrzega się ich też, że nie ma u nas zamrażarek.

Książka “Kiss, bow, or shake hands” autorstwa Terri Morrison oraz Wayne’a A. Conawaya powstała w 2006 roku. Opisuje obszernie stosunki międzykulturowe w ponad 60 krajach, jak się zachowywać, co wolno, a czego nie w danej kulturze. Przedstawiamy Państwu fragment tej książki, dotyczący nas Polaków i naszej ojczyzny.

Wskazówki dotyczące biznesu w Polsce

Dla Amerykanów język polski jest jednym z trudniejszych. Jest złożony, drobiazgowy i formalistyczny. Pewne dźwięki w polskim języku – szczególnie miękkie s, sz, cz i szcz -  są szczególnie trudne do opanowania. Jednak, nauka nawet kilku zdań w języku polskim potrafi zbliżyć obcokrajowca do Polaka. W polskich biznesach najczęściej używa się angielskiego lub niemieckiego.

W porównaniu z innymi grupami słowiańskimi, Polacy sprawiają wrażenie raczej chłodnych. Uśmiech zarezerwowany jest dla przyjaciół, rzadko stosowany w miejscach publicznych. Kiedy amerykańskie shows zostały dostosowane do polskiej telewizji, największym problemem stało się to, jak poważnych polskich uczestników pokazać tak, aby wyglądali na szczęśliwych i podekscytowanych przed kamerą!

Pomimo teoretycznej i zgodnej z prawem równości kobiet i mężczyzn, Polska jest nadal społeczeństwem zdominowanym przez mężczyzn. Międzynarodowa organizacja bizneswoman donosi, że Polska jest jednym z trudniejszych miejsc w Europie odnośnie poważnego traktowania kobiet w biznesie. Polska bizneswoman musi również zastanowić się jak nawiązać stosunki z polskim kierownictwem – proces ten niemal zawsze jest połączony z dużymi ilościami alkoholu.

Orientacja kulturowa

Polska kultura była zawsze otwarta na informację z zachodu. Wraz z upadkiem komunizmu, rozwinęło się w Polsce wiele aspektów edukacji. Polacy wydają się być niezależni, przetwarzają informacje koncepcyjnie i analitycznie. Jednak cenią sobie relacje personalne tak bardzo jak normy prawa.

Relacje międzyludzkie są ważne dla Polaków, nawet w biznesie. To sprawia, że biznesowe korzystanie z Internetu może być problematyczne. Chociaż używanie połączeń internetowych przez firmy polskie jest znaczne, tylko kilka małych i średnich przedsiębiorstw dokonuje obecnie zakupów online. Mimo powyższego Polacy nie są technofobami. Komórki i elektroniczne gadżety są popularne, a pisanie wiadomości tekstowych rozpowszechnione.

W Polsce, prawda składa się z obiektywnych faktów w połączeniu z subiektywnymi uczuciami. Wiara w ideologie szybko ulegała zmianom (od ideologii partii komunistycznej do nacjonalistycznej, demokratycznej i ideologii Kościoła katolickiego). Prawda w Polsce może być postrzegana przez pryzmat tych ideologii.

Punkt podejmowania decyzji

W nowej, demokratycznej Polsce, odpowiedzialność za większość podejmowanych decyzji biorą jednostki. Polacy mają silne poczucie indywidualizmu i demokracji, a także przekonanie, że wszyscy obywatele powinni mieć wpływ na sposób, w jaki społeczeństwo jest rządzone. W wielu przypadkach jedna osoba może przenieść odpowiedzialność podejmowania decyzji na grupę jako na całość lub w ogólnym porozumieniu uprzywilejowanych osób. Istnieje tendencja, wedle której oczekuje się aby decyzje były podejmowane na wyższych szczeblach.

Źródła redukowania niepokoju

Badania wykazały, że Polacy mają wysoki współczynnik unikania niepewności. W rezultacie, używają prawa i moralności do organizowania swojego światopoglądu. Postkomunistyczna wolność była postrzegana jako zagrożenie dla większości struktur, a Polakom zależało na stabilności i bezpieczeństwie. Jednak, ponieważ większość Polaków jest katolikami, kościół jest istotnym czynnikiem w wypełnianiu tych potrzeb. Polski katolicyzm został opisany jako tradycyjny i emocjonalny, a Polacy są uważani za najbardziej pobożnych ze wszystkich europejskich katolików. Silny wpływ dużej rodziny również pomaga w budowaniu relacji i daje bezpieczeństwo.

Tradycyjnie, Polacy żyli w hierarchicznym społeczeństwie. Struktura organizacji podyktowana jest z góry. Pomimo że, Polska ma w dużej mierze jednorodną populację, pomiędzy jej obywatelami występują znaczne nierówności. Istnieją różnice pomiędzy prywatną a publiczną moralnością. Polska jest zdominowana przez męską część społeczności. Dopiero od niedawna w polskich przedsiębiorstwach znaczna liczba kobiet awansowała ponad stan urzędowy/biurowy.

Praktyki biznesowe

Punktualność, umówione spotkania i czas lokalny

- Jako obcokrajowiec jesteś zobowiązany, aby być na umówionych spotkaniach na czas.

- Polacy stali się bardziej punktualni od czasów końca reżimu komunistycznego. Dziś, większość Polaków będzie na czas na biznesowych spotkaniach.

- W Polsce dni pracy zaczynają się wcześnie, zazwyczaj o 8:00 rano. Nie bądź zaskoczony, jeżeli ktoś zaoferuje ci spotkanie na tę godzinę.

- Wielu polskich pracowników nie robi sobie przerwy na lunch, ale pracuje bez przerwy do końca dnia. Z reguły pracownicy fabryczni pracują do godziny 15:00, a pracownicy biurowi do 16:00. Nawet kierownictwo zwykle kończy pracę ok 17:00. Dużo ludzi pracuje też w soboty.

- Lunche w pracy często odbywają się dosyć późno, ok. 16:00-17:00, na koniec dnia pracy. Nikt nie wraca do pracy po lunchu, więc tylko czas w ciągu dnia odróżnia od siebie czy jest to lunch biznesowy czy kolacja biznesowa. Kolacja w Polsce zaczyna się między 20:00 a 20:30.

- Zaproszenia na spotkania w miarę możliwości powinny być na piśmie (za pośrednictwem e-mail). Przetłumaczenie zaproszenia na język polski będzie robiło dobre wrażenie.

- Polacy rozróżniają sześć odmiennych pór roku. Oprócz wiosny, lata, zimy i jesieni, uznają wczesną wiosnę (przedwiośnie) oraz wczesną zimę (przedzimie).

- Niedziela w Polsce jest dniem odwiedzin u rodziny i przyjaciół.

Rozrywka w biznesie

- Biznesowe lunche i kolacje są popularne, jednak spotkania w trakcie pory śniadaniowej są praktycznie nieznane.

- Polska nadal odbudowuje się z utraconych mieszkań. Ponieważ apartamenty potrafią być bardzo ciasne, nie bądź zaskoczony jeżeli polski przedsiębiorca nie zaprosi ciebie do domu. Większość dostarczanej rozrywki odbywa się w miejscach takich, jak kluby czy restauracje.

- Osoba, która zaprasza do restauracji zwykle płaci też rachunek. Jednakże,  w dobrym geście jest zaoferowanie zapłaty przez obcokrajowca.  Pozwoli to uniknąć jakichkolwiek kontrowersji odnośnie norm etykiety, albowiem polscy mężczyźni mogą nie pozwolić, aby kobieta zapłaciła za rachunek.

- Pomimo wczesnego wstawania do pracy, Polacy lubią spędzać czas do późna, rozmawiając i pijąc.

Wcześniejsze opuszczenie spotkania może ich obrazić, więc trzeba być przygotowanym na długą noc.

- Pomimo że, istnieje inicjatywa aby promować piwo jako zadowalający napój (większość Polaków uważa piwo jako popitkę), wódka jest nadal napojem wyboru. Polska produkuje wyśmienitą wódkę z ziemniaków. Nie daj się złapać w pułapkę na pojedynek picia wódki z Polakami, bo przegrasz. Możesz być pewny, że kieliszek zostanie ponownie napełniony za każdym razem, gdy jest pusty, aż skończy się cała wódką.

- Naucz się wznosić toast po polsku: „Na zdrowie” oraz opcjonalnie odpowiedź: „Daj Boże”.

- Nie przywołuj swojego pochodzenia, jeśli jesteś narodowości niemieckiej, węgierskiej lub rosyjskiej. Polskie relacje z tymi sąsiadami nie zawsze były serdeczne.

- Antysemityzm jest również tematem, którego należy unikać. Pamiętaj, że Naziści usytuowali większość obozów śmierci na polskich terenach, a nie w samych Niemczech.

Negocjowanie

- Ciężko jest przewidzieć jak długo zajmie wynegocjowanie transakcji. Polacy bywają bardzo ostrożni, a podpisanie umowy może potrwać miesiącami. Jednak, nowi polscy przedsiębiorcy są bardziej podatni- niemalże oczekują aby załatwiać sprawy szybciej.  Jest to bardziej powszechne w mniejszych przedsiębiorstwach.

- Polacy potrafią być trudnymi klientami, nalegającymi na swoje własne warunki. Czasami są dumni z bycia skomplikowanymi – zauważyła to reszta krajów UE, gdy okazało się, że Polska stała się jej członkiem.

- Jednym z najbardziej powszechnych, słyszanych zarzutów w Polsce jest sprzeciw: „cena jest za wysoka”. Zagraniczne firmy muszą być elastyczne, aby wejść na polski rynek. Dla przykładu, niektóre zagraniczne przedsiębiorstwa wysyłają niezmontowane produkty w celu zmniejszenia polskich należności ceł przewozowych.

- Drzwi do biura w Polsce są zazwyczaj zamknięte. Zanim wejdziesz do biura zapukaj i poczekaj. Albo zostaniesz zaproszony do biura, albo osoba przebywająca w biurze otworzy ci drzwi.

- Lokalny, polski przedstawiciel będzie miał kluczowe znaczenie dla udanych operacji biznesowych. Polski biznes działa na podstawie relacji, więc jako człowiek z zewnątrz będziesz potrzebował Polaka dla jego znajomości. Będzie w stanie załatwić rzeczy, których ci brakuje - od prestiżowej powierzchni biurowej do rezerwacji w restauracjach, do których masz ograniczony dostęp.

- Weź ze sobą jak najwięcej wizytówek służbowych i rozdaj po jednej dla każdego kogo spotkasz. Polacy mają w zwyczaju przyprowadzać na spotkanie więcej niż jedną osobę, dlatego też powinieneś być dobrze zaopatrzony w swoje wizytówki.

- Jedna strona wizytówki powinna być w twoim języku, druga strona w języku polskim.

- Propozycje, raporty i materiały promocyjne powinny być przetłumaczone na język polski. Jeśli grafika jest zawarta w tych materiałach, upewnij się, że jest dobrze wykonana i wszystko starannie wydrukowane. Standardy są wysokie, bo Polska ma grafików, którzy są na równi z innymi grafikami w Europie.

- W momencie, gdy materiały do prezentacji są ważne, Polacy mają tendencję do działania na podstawie ich intuicji. Jeżeli nie zostały ustalone więzi pomiędzy tobą a twoimi polskimi partnerami, prezentacja nie będzie wystarczająco dobra.

- Aby przeciwdziałać zastrzeżeniom co do twoich polskich możliwości (które mogą być nieco bardziej awersją do ryzyka), przytocz przykłady podobnych ofert, które odniosły sukces.

Pozdrowenia

- Uściśnij dłoń kiedy się witasz oraz kiedy żegnasz.

- Możesz poczekać aż Polka wyciągnie rękę do powitania przed zaoferowaniem jej uścisku dłoni. Jeżeli czujesz dodatkowo, że chcesz okazać szacunek, zwyczajnie lekko się pokłoń.

- Bliscy polscy przyjaciele albo krewni mogą być dla siebie przy przywitaniu bardzo wylewni, z dużą ilością uścisków i całowaniem w policzki. Całowanie jest bardziej powszechne pomiędzy kobietami lub pomiędzy mężczyznami i kobietami. Polscy mężczyźni tylko okazjonalnie witają się pocałunkiem w policzek. Trzy pocałunki, każdy policzek na przemian, są tradycyjne.

- Jedzenie oraz sport jest dobrym tematem do rozpoczęcia rozmowy, ale spodziewaj się że konwersacja będzie wielostronna.

- Większość przedsiębiorców, których spotkasz będzie mężczyznami. Upominanie Polaka za seksistowskie postawy, prawdziwe albo te odebrane, wcale nie pomoże ci w budowaniu dobrych relacji.

Tytuły/formy zwracania się

- Tak jak w niektórych innych słowiańskich kulturach, ostatnia litera w nazwisku kobiety może różnić się od tej w nazwisku mężczyzny. W tym przypadku, kobiece nazwisko skończy się literą „a”, np. Pan Solski, Pani Solska.

- Najprostszym sposobem w Polsce profesjonalnego zwracania się jest użycie: „Pan, Pani, Panno” oraz stanowiska/tytułu służbowego.

- Jeżeli nie nadano stanowiska pracy, upewnij się aby użyć zwrotu Pan, Pani wraz z jego nazwiskiem. Tylko bliscy, dorośli przyjaciele mogą zwracać się do siebie po imieniu.

Gesty

- W sytuacjach towarzyskich, kiedy Polak machnie palcem naokoło szyi, zaprasza do wspólnego wypicia drinka (najprawdopodobniej wódki).

- Nie żuj gumy kiedy z kimś rozmawiasz.

- Nie śmieć, Polacy są zszokowani na widok każdego kto wyrzuca śmieci wszędzie zamiast do pojemnika na to przeznaczonego.

- Unikaj głośnego zachowania w miejscach publicznych, Polacy zazwyczaj są ludźmi lubiącymi spokój. Zauważysz, że mówią delikatniej niż Amerykanie.

- Polscy mężczyźni zazwyczaj mają tradycyjne poglądy o dopuszczalnym kobiecym zachowaniu. Kobieta, która mówi bez ogródek może napotkać na opór od strony polskiego mężczyzny.

- Kiedy kobieta pyta o drogę nieznajomego, powinien to być albo policjant albo inna kobieta. Podejście w tej sprawie do mężczyzny może zostać odebrane jako flirt.

Prezenty

- Zagraniczny podarunek jest właściwy przy pierwszym spotkaniu polskiego przedsiębiorcy. Alkohol (wszystko poza wódką) jest dobrym wyborem.

- Zawsze przynoś ze sobą prezent kiedy odwiedzasz polski dom, nawet jeżeli jest to krótka wizyta. Kwiaty są najbardziej powszechnym podarunkiem. Podaruj kwiaty gospodyni, i pamiętaj, aby ich nie rozpakowywać. Zawsze przynoś ze sobą nieparzystą ilość kwiatów i unikaj czerwonych róż (kojarzone są z zalotami) oraz chryzantem (kojarzone są z pogrzebem).

Ubiór

- Ubiór biznesowy powinien być formalny i konserwatywny: garnitur i krawat dla mężczyzny oraz sukienka dla kobiety. Kolory powinny być przygaszone.

- Nieformalny ubiór to wszechobecne jeansy (zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn). Jeansy z koszulą lub bluzką będą się nadawały przy niebiznesowych sytuacjach. Wyjątkami są: drogie restauracje, teatry, opera (garnitury, krawaty, sukienki); zaproszenia na kolację w polskim domu (żakiety, krawaty, spodnie wyjściowe, koszule) oraz formalne zaproszenia, takie jak Sylwester (suknie, smokingi).

Notka kulturalna

Życie w nieprzyjaznym środowisku, często rządzonym przez wrogów, spowodowało że, Polacy opracowali dwa odrębne kodeksy zachowań. W miejscach publicznych mogą być wymagający, zdystansowani i oschli. Ale prywatnie, w pobliżu otaczających przyjaciół i rodziny, Polacy są w zwyczaju ciepli, wielkoduszni i rozgadani. Długie konwersacje do późnego wieczora są już u Polaków tradycją. Żeby zobaczyć prywatne zachowanie w miejscu publicznym, wystarczy wybrać się na stację kolejową lub lotnisko. Tam, Polacy angażują się emocjonalnie w pożegnania, do czasu kiedy transport zabierze ich bliskich. Jest takie polskie przysłowie: „Anglik odchodzi bez pożegnania. Polak żegna się, ale nie odchodzi.”

Kategoria: Ciekawostki

Data publikacji: 2016-05-04