Połowa małżeństw kończy się rozwodem, a wskaźnik może być nawet wyższy wśród imigrantów.

Warto wiedzieć, jakie są zasady podziału majątku po rozwodzie i na co należy zwracać uwagę.

Przykład z życia

Zofia przyjechała do Stanów w 1980 roku. Trzy lata potem wyszła za mąż za Marka, syna staruszki, którą Maria opiekowała się, pracując jako home attendent. Jan był wdowcem z dwojgiem małych dzieci, które Zofia zaczęła wychowywać, jak swoje własne. Po paru latach małżeństwa pojawiła się córeczka, w rezultacie czego Zofia nigdy nie miała okazji pracować zarobkowo. Marek zarabiał bardzo dobrze jako licencjonowany elektryk w dużej firmie budowlanej. Miał w pracy hojny plan oszczędnościowy i emerytalny oraz własne konta IRA. Z oszczędności kupił i wyremontował 14-mieszkaniową kamienicę. Na pozór rodzina wyglądała sielankowo: kochająca się, zamożna para, zadbane dzieci. Ale w rzeczywistości Marek był trudny do współżycia: chorobliwie zazdrosny i skąpy. Gdy ostatnie dziecko wyfrunęło z domu, życie dla Zofii zamieniło się w piekło. Mąż zaczął domagać się rozwodu, wypominając jej, że nigdy nie pracowała i niczego do związku nie wniosła. Powinna być szczęśliwa, gdy on zgodzi się, żeby ona dostawała po nim Social Security. Gdy Zofia upomniała się o jakieś oszczędności, dowiedziała się, że oszczędności nie mają żadnych, bo wydane zostały na edukację dzieci, a ostatnio – jej córki. Zofia miała swoją dumę. Spakowała rzeczy i wyprowadziła się do kuzynki. Była załamana, bo uświadomiła sobie, że została przez męża wykorzystana, jako opiekunka dzieci, kucharka i sprzątaczka. Gdy nie jest już potrzebna, po trzydziestu latach mąż się jej pozbywa. Nie wiedziała, jak da sobie radę w życiu. Jakże trudno jest zaczynać od zera będąc po pięćdziesiątce. Gdy dostała wezwanie, by stawić się do biura prawnika męża, była gotowa pójść i wszystko podpisać, żeby ten epizod swego życia mieć za sobą. Ale kuzynka nie pozwoliła jej pójść samej. Znalazła prawnika, który zajął się sprawą. Rezultat był zaskakujący zarówno dla Zofii jak i jej męża.

Rozwodowe porozumienie

Nie jest prawdą, że żona, która nie pracowała zarobkowo nie dostanie nic po rozwodzie. Nie jest prawdą, że jeżeli niewiele pieniędzy jest na koncie w banku, to nie ma czego dzielić, bo wiele małżeństw ma emerytury i inne przedmioty majątkowe, które powinny być podzielone. Wyjaśnijmy pokrótce, jak dzielony jest majątek rozwodzącej się pary.

Źona i mąż mogą sami porozumieć się co do warunków rozstania, szczególnie jeżeli nie mają dzieci ani znacznego majątku. Spisują wtedy dokument zwany divorce settlement agreement. Ale jeżeli związek trwał długo i dorobek pary jest znaczny, należy zatrudnić prawnika, który będzie reprezentował twoje interesy. Tak właśnie zrobiła Zofia.

Jeżeli małżonkowie dojdą do porozumienia, to rozwód będzie niedrogi i szybki – uncontested divorce. Jeżeli do porozumienia nie dojdą, to sąd sam zdecyduje o opiece nad dziećmi i podziale majątku.

Jak majątek jest dzielony

Jeżeli rozwodząca się para nie ustali sama podziału majątku, czyni to za nich sąd zgodnie z przepisami stanowymi. Czterdzieści jeden stanów i dystrykt Kolumbii uznają zasadę odrębności mienia małżonków i zwane są separate property states. Pozostałe 9 stanów (Arizona, Kalifornia, Idaho, Luizjana, Nowy Meksyk, Newada, Teksas, Washington i Wisconsin) honoruje zasadę wspólnoty mienia i są nazywane community property states.

W separate property states obowiązuje zasada “słusznego” podziału majątku (equitable distribution). Zgodnie z tą zasadą, sąd bierze pod uwagę wiele czynników takich jak: zasoby małżonków wniesione do małżeństwa, czas trwania małżeństwa, finansowy wkład stron w trakcie trwania małżeństwa, wiek i zdrowie małżonków, konsekwencje podatkowe, potrzeby małżonka sprawującego opiekę nad dziećmi, prawa do korzystania z programów emerytalnych itp.

Po rozważeniu wszystkich czynników sąd dzieli majątek w sprawiedliwy sposób. W najprostszym przypadku sąd może pozwolić małżonkom na zatrzymanie ich indywidualnego mienia (które wnieśli do małżeństwa lub otrzymali jako darowizny czy spadki w czasie jego trwania) i wspólny dorobek podzieli po połowie.

W czasie trzydziestu lat małżeństwa Zofia i Marek dorobili się własnego domu, kamienicy i ok. $200,000 na kontach emerytalnych Marka. Do tego, cały czas Marek uczestniczył w pension plan, z którego dostawać będzie zakładową emeryturę. Mimo tego, że para nie ma oszczędności w banku, posiada znaczny majątek, który należy podzielić.

Co z domem?

Dom jest dzielony jako część masy majątkowej. Jeżeli małżonkowie kupili dom w czasie trwania małżeństwa, to nie ma znaczenia, na kogo opiewa tytuł własności ani kto płacił raty. Oto możliwe rozwiązania:   

• Dom jest sprzedany, a pieniądze dzielone „sprawiedliwie”.
• Jedno z małżonków zatrzymuje dom i spłaca drugiego małżonka.
• Jedno z małżonków otrzymuje prawo wyłącznego użytkowania domu przez ustalony czas, po czym dom jest sprzedamy i pieniądze podzielone. Na przykład żona zostaje w domu z dziećmi aż do czasu ukończenia przez nie średniej szkoły.

Małżonkowie sami ustalają rozwiązanie, a jeżeli nie mogą się porozumieć, decyzję podejmuje sędzia, mając na względzie dobro dzieci.

Jak uniknąć problemów

Oto krótkie wskazówki, które mogą się przydać w czasie przygotowania separation agrement i rozwodowego postępowania.

• Nie występuj samodzielnie, gdy twój małżonek najął prawnika. Usługi prawnika są kosztowne, ale bez nich możesz stracić bez porównania więcej. Upewnij się, że prawnik specjalizuje się w sprawach rozwodowych i mówi w języku, który rozumiesz. Nigdy nie podpisuj papierów, których nie rozumiesz.
• Upewnij się, że twój małżonek sporządził pełną deklarację majątkową. Sprawdź, czy czegoś nie zataił. Podaj też okoliczności, które mogą mieć znaczenie – na przykład mąż oddał swoim dzieciom duże kwoty ze wspólnych pieniędzy.
• Długi rodziny powinny być zadeklarowane i sprawiedliwie podzielone.  
• Jeżeli dostaniesz przyznaną opiekę nad dziećmi, to wypisz dokładnie koszty, jakie będziesz ponosić, żeby mąż płacił należne alimenty (child support). Również uzgodnij dokładnie prawa wizytacyjne dzieci.  
• Nie zapomnij o ubezpieczeniu zdrowotnym dla siebie i dzieci.  
• Nie pomiń kont emerytalnych ani zakładowej emerytury. O podziale emerytalnych funduszy małżonków napiszę w kolejnym numerze.
• Gdy podpiszecie porozumienie separacyjne, dopilnuj jego egzekucji i podziału majątku. Jeżeli nie odbierzesz na przykład swojej części jego konta emerytalnego, sprawa może ulec przedawnieniu zgodnie ze stanowym prawem.

Marek z przykładu powyżej liczył na to, że przez rozwód zatrzyma dla siebie cały dorobek. Ale się bardzo omylił, bo sąd podzielił majątek odpowiednio między jego i żonę, mimo tego, że ona nie pracowała zarobkowo. Ale przecież ona włożyła równie znaczny wkład przez opiekę nad dziećmi i domem. Widząc, że traci prawie połowę dorobku, Marek próbował zrezygnować z rozwodu, ale teraz Zofia się na to nie zgodziła. Zofia zatrzymała dom, a Marek kamienicę, ale musiał spłacić Zofii udział w tej nieruchomości, bo była ona znacznie droższa od jednorodzinnego domu. Ale najwięcej pieniędzy Zofia dostała ze źródła, którego się wcale nie spodziewała: z programu emerytalnego byłego męża. 

Elżbieta Baumgartner

Kategoria: Porady > Finanse

Data publikacji: 2016-03-17