Sondaże wskazują, że blisko połowa Polaków nie zamierza się zaszczepić przeciw Covid-19. Tymczasem eksperci przekonują, że szczepienie jest jedynym racjonalnym wyborem, dzięki któremu będziemy mogli szybciej wrócić do normalności.

Amerykańska i Europejska Agencja Leków wydając pozytywną opinię dla pierwszej szczepionki na koronawirusa podkreślają, że w badaniach wykazano jej skuteczność i bezpieczeństwo!

Faktem jest, że wprowadzane obecnie do użycia szczepionki przeciw COVID-19 zostały opracowane przez naukowców w iście ,,ekspresowym’’ tempie, co u wielu osób może budzić obawy, np. dotyczące ich bezpieczeństwa, ewentualnych skutków ubocznych itd. Jednak trzeba też wziąć pod uwagę to, że pracowali nad tymi szczepionkami uznani specjaliści, mający ogromne doświadczenie w rozwoju szczepionek, a ponadto szczepionki te przeszły wymagane przy produkcji leków rygorystyczne testy kliniczne.

Ukoronowaniem tego procesu jest uzyskanie pozytywnej opinii niezależnych władz regulacyjnych, na podstawie której szczepionka może być dopuszczona do obrotu.

Czy szczepionka będzie chronić także przed nowym, wykrytym na terenie Wielkiej Brytanii, znacznie bardziej zakaźnym szczepem nowego koronawirusa? Eksperci sądzą, że tak! Niedawno ruszyły badania, które mają tę kwestię dokładnie sprawdzić.

Przedstawiamy sześć najważniejszych powodów, wskazywanych przez ekspertów, dla których warto zaszczepić się przeciwko COVID-19.

1. Szczepienia przeciw COVID-19 uratują życie bardzo wielu ludzi!

,,Brak szczepień oznacza, że przynajmniej 75 proc. społeczeństwa się zarazi i duża część tych osób zachoruje. Będzie to związane z setkami tysięcy zgonów oraz realnymi skutkami ubocznymi zachorowań, które u części z zakażonych zostawiają trwały ślad. To abstrakcyjne liczby. A jednak oznaczają coś bardzo konkretnego, a mianowicie, że COVID-19 dotknie niemal każdą rodzinę. Każdy będzie znał osobę, która zmarła z powodu COVID-19. Każdy odczuje skutki kryzysu. I nie jest to ryzyko niepewne i oddalone w czasie, jak mogłoby się wydawać jeszcze kilka miesięcy temu’’- czytamy w stanowisku światowych ekspertów w sprawie szczepionki na koronawirusa, w którym przekonują oni, że bilans korzyści osobistych i społecznych jednoznacznie przemawia za szczepieniem!

,,Jeśli wszyscy wokół są zaszczepieni, to ryzyko zakażenia się nawet dla osoby, która nie wytworzy odporności, lub ma przeciwwskazania do szczepienia również jest znikome’’ – zaznaczają specjaliści.

2. Szczepienie przeciw COVID-19 złagodzi przebieg ewentualnej infekcji

,,Zaszczepienie się przeciw COVID-19 pozwoli na uniknięcie zachorowania na tę chorobę, bądź na łagodniejsze jej przejście. Jest to istotne, bowiem osoby przechodzące COVID-19 łagodniej w mniejszym stopniu zakażają innych. Współgra to z innym celem szczepień, którym jest osiągnięcie odporności zbiorowej i wygaszenie epidemii. Przy założeniu, że osoba zaszczepiona nie choruje i nie zaraża, aby wygasić epidemię wystarczy zaszczepić 60-70 proc. społeczeństwa. Jeśli jednak, co mało prawdopodobne, szczepieni będą łagodnie chorować i będą mogli zakazić innych, to odsetek zaszczepionych w społeczeństwie musiałby być wyższy’’ – twierdzą eksperci.

Profilaktyczną korzyść ze szczepienia odniosą zwłaszcza osoby zmagające się z różnego rodzaju chorobami przewlekłymi, które istotnie zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.

3. Szczepionki są skuteczną bronią przeciw chorobom zakaźnym!

Eksperci informują, że skuteczność dopuszczonej właśnie szczepionki przeciw COVID-19 wynosi ok. 95 proc., co dotyczy także osób z astmą, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą i wysokim ciśnieniem krwi!

,,Szczepionki są bez wątpienia jednym z najważniejszych osiągnięć współczesnej medycyny, a szczepienia są najbardziej efektywnymi działaniami profilaktycznymi, które chronią nas przed wieloma groźnymi chorobami zakaźnymi. Współcześnie ich skuteczność mierzona spadkiem liczby zachorowań na odrę, tężec, krztusiec, polio, świnkę, różyczkę, czy wirusowe zapalenie wątroby typu B, wynosi 95-99 proc.’’ – podkreślają eksperci. Co więcej zapewniają oni, że współczesne szczepionki są bardzo bezpieczne, a rzadko występujące powikłania poszczepienne są dobrze zbadane i łatwo można je leczyć!

,, W przypadku najbardziej niebezpiecznej ze znanych nam szczepionek – przeciw ospie prawdziwej – po zaszczepieniu umierała średnio 1 osoba na milion zaszczepionych. Takie ryzyko jest więc mniejsze niż na przykład ryzyko rażenia człowieka piorunem. Użycie szczepionki dającej nawet tak negatywne skutki uboczne było w pełni uzasadnione, gdyż ryzyko zgonu osoby niezaszczepionej na ospę prawdziwą wynosiło 30 osób na 100 przypadków zachorowań. Przed wynalezieniem szczepionki przeciw ospie prawdziwej na skutek epidemii tej choroby pustoszały całe miasta i regiony’’ – podkreślają specjaliści.

4. Szczepionka uratuje naszą gospodarkę!

,,Wobec braku szczepienia czy skutecznego leczenia, głównym sposobem walki z Covid-19 były do tej pory głównie zalecenia higieniczne – maska, dystans, mycie rąk – oraz ograniczenie kontaktów społecznych. To ostatnie wiąże się jednak z koniecznością zamykania całych gałęzi gospodarki, co prowadzi do ograniczenia dostępności dóbr, usług, a także zatrudnienia, i w konsekwencji pozostawia wiele osób bez środków do życia. Wszystko to, jak i niepokój wywołany pandemią i niepewność co do przyszłości znacznie zmniejszyły również inwestycje i konsumpcję’’ - piszą eksperci.

W związku z tym można się spodziewać nie tylko wzrostu bezrobocia, lecz także i wzrostu zadłużenia.

5. Dopuszczone do stosowania szczepionki na COVID-19 są bezpieczne!

,,W procesie weryfikacji bezpieczeństwa szczepień szczególną rolę odgrywają niezależne agencje dopuszczające produkty lecznicze, w tym szczepionki, do obrotu. Najbardziej znane to Europejska Agencja Leków (EMA) z siedzibą w Amsterdamie, Federalna Agencja Leków (FDA) w USA, czy Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). W ramach swoich kompetencji EMA sprawdza m.in.: czy przeprowadzono wszystkie niezbędne badania, czy wszelkie wątpliwości zostały wyjaśnione oraz czy uzyskane wyniki świadczą o bezpieczeństwie oraz skuteczności szczepionki. Jak to możliwe w tak krótkim czasie?

,,W celu przyspieszenia pracy nad szczepionką przeciw COVID-19, EMA i FDA zastosowały specjalne procedury etapowego przeglądu wyników badań (rolling review), polegające na ocenie napływającej dokumentacji na bieżąco. Realizują również szczegółowe badania obserwacyjne stanu zaszczepienia, bezpieczeństwa i skuteczności szczepień. Stanowisko tych agencji w sprawie dopuszczenia szczepionki przeciw COVID-19 do obrotu jest więc dla nas kluczowe’’ – czytamy w stanowisku ekspertów dotyczącym szczepienia przeciw nowemu koronawirusowi. Warto przy tym zauważyć, że szczepionka została zarejestrowana do stosowania u osób powyżej 16. roku życia. Specjalne ograniczenia przewidziano m.in. dla kobiet w ciąży. Eksperci wyjaśniają, że w badaniach klinicznych nie wzięła udziału wystarczająco duża liczba kobiet w ciąży, by móc w tej kwestii wydać zdecydowane rekomendacje. Oznacza to, że decyzje dotyczące podawania szczepionki kobietom w ciąży muszą być podejmowane indywidualnie.

6. Ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne są bardzo rzadkie!

EMA i FDA informują, że do możliwych działań niepożądanych, związanych ze stosowaniem szczepionki przeciwko COVID-19, należą m.in.: ból i obrzęk mięśni i stawów, dreszcze i gorączka. Większość niepożądanych odczynów poszczepiennych ma jednak nasilenie łagodne do umiarkowanego i ustępuje w ciągu kilku dni!

Eksperci uspokajają, na podstawie wiedzy medycznej oraz statystyk dotyczących występowania tzw. NOP-ów, że co do zasady nie należy zbytnio bać się współczesnych szczepionek.

,,Ryzyko wystąpienia zagrażającej życiu reakcji poszczepiennej (anafilaktycznej), wynosi ok. 1,3 na 1 milion podań. Jednak nawet w przypadku wystąpienia takiej reakcji osoba szczepiona od razu otrzymuje skuteczną pomoc medyczną w punkcie szczepień, odpowiednio przygotowanym i wyposażónym do tego, aby taką pomoc świadczyć. Inne reakcje poszczepienne (odczyny) klasyfikowane jako ciężkie występują sporadycznie, a łagodne odczyny poszczepienne ustępują zwykle samoistnie. Zgony po szczepieniach w praktyce nie występują’’ – zapewniają eksperci.

Jednocześnie przekonują oni, że tak naprawdę nikomu nie opłaca się promować niebezpiecznych produktów.

,,Dbałość o bezpieczeństwo jest filarem samego procesu tworzenia szczepionek. W procesie tym uczestniczą wybitni specjaliści z całego świata. Niezaprzeczalnie nauka styka się tu z wielkim biznesem, gdyż tylko międzynarodowe koncerny dysponują tak wielkimi zasobami finansowymi i logistycznymi, aby opracować i wdrożyć nową szczepionkę. Kwestie bezpieczeństwa są jednak kluczowe także dla koncernów farmaceutycznych, dla których konieczność wycofania z rynku kosztownego produktu z powodu poważnych działań niepożądanych wiązałaby się ze znacznymi stratami i utratą reputacji’’- przekonują eksperci.

Czy po szczepieniu trzeba czegoś unikać?

W odniesieniu do szczepienia przeciw COVID-19 mają zastosowanie ogólne zasady dotyczące szczepień. Nie ma zalecenia, aby unikać określonych czynności, np. aktywności fizycznej po szczepieniu. Decyzję podejmuje osoba, która została zaszczepiona, kierując się swoim samopoczuciem, stanem zdrowia.

Czy zostaje po niej ślad?

Tak jak w przypadku każdej iniekcji, tak i w tym przypadku, po zaszczepieniu pozostaje niewielki ślad po wkłuciu. Dolegliwości bólowe w miejscu wkłucia są wymieniane wśród działań niepożądanych, które mogą wystąpić po szczepieniu.

Co zrobić w przypadku niepokojących objawów?

Tak jak po podaniu jakiegokolwiek leku mogą się pojawić objawy niepożądane, tak również i po szczepieniu mogą one wystąpić. W przypadku pojawienia się niepożądanych objawów po szczepieniu, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem poradni, w której było wykonane szczepienie.

Przeszedłem COVID-19. Czy powinienem się zaszczepić?

Według CDC (Center for Disease Control and Prevention) i PHE (Public Health England) przebycie choroby nie jest przeciwwskazaniem do szczepień.

Czy dzięki niej uda się uniknąć kolejnej fali pandemii?

Szczepionka to jedna z największych medycznych zdobyczy człowieka. Dzięki szczepieniom udało się wyeliminować lub znacznie ograniczyć wiele chorób np. ospa prawdziwa, błonica czy WZW B. Podobnie może być w przypadku koronawirusa. Dzięki skutecznej szczepionce jego zdolność do zakażenia kolejnych osób może zostać wyeliminowana, skutecznie go neutralizując. Aby osiągnąć odporność populacyjną zaszczepić powinno się jak najwięcej osób. Dla różnych szczepionek podaje się różny odsetek zaszczepionych pozwalający na ochronę pozostałych osób, które nie mogły się zaszczepić. Przyjmuje się, że powyżej 80% zaszczepionych osób w populacji będzie stanowić kokon ochronny dla niezaszczepionych. Ale już 50% zaszczepionej populacji istotnie wpłynie na zmniejszenie ryzyka szerzenia się w niej koronawirusa. 

Jak się przygotować?

Nie ma szczególnych zaleceń dotyczących przygotowania do szczepień. W związku z tym można zaszczepić się w ciągu całego dnia, niezależnie od posiłków, ale najlepiej gdy jesteśmy wypoczęci.

Czy szczepionka jest bezpieczna? Jakim badaniom i procedurom podlega?

Niezależnie od rodzaju szczepionki, każda z nich przechodzi staranne badanie i może być podana wyłącznie po dopuszczeniu do obrotu przez wyspecjalizowane instytucje. Skrócono do minimum procedury rejestracyjne, ale badania wykonywano według najwyższych standardów bezpieczeństwa, podobnie jak w przypadku innych szczepionek. Szczepionki, tak jak pozostałe produkty lecznicze, przed wprowadzeniem na rynek wymagają uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Wymagania dot. ich rejestracji są bardzo rygorystyczne. W każdym przypadku pozwolenie na dopuszczenie do obrotu jest wydane po ocenie stosunku korzyści do ryzyka. Następuje to na podstawie dokumentacji zawierającej dane zebrane w czasie prac nad produktem i badań klinicznych. Ocena ryzyka dotyczy jakości, bezpieczeństwa i skuteczności produktu leczniczego. W przypadku COVID-19 dla szybkiego zapewnienia dostępności skutecznej i bezpiecznej szczepionki, skracane są terminy administracyjne. Te ułatwienia proceduralne nie obniżają obowiązujących wymogów dot. bezpieczeństwa i skuteczności szczepionki.

Dlaczego szczepionka na koronawirusa powstała tak szybko?

W odróżnieniu od tradycyjnych szczepionek (np. na grypę sezonową) szczepionki mRNA mogą mieć krótszy okres produkcyjny. To efekt tego, ze zamiast wstrzykiwać białka wirusowe, nasz organizm wykorzystuje instrukcje do samodzielnego ich tworzenia. Ponadto cząsteczki mRNA mają prostszą strukturę niż białka. EMA i FDA wdrożyły szereg mechanizmów wspierających prace rozwojowe nad szczepionkami, przyspieszających proces dopuszczania do obrotu, takich jak: szybkie i bezpłatne doradztwo naukowe oraz szybką weryfikację i zatwierdzanie planu badań pediatrycznych. W zakresie wydawania pozwolenia na wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu oraz po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu wdrożono następujące procedury:

- przegląd etapowy – narzędzie regulacyjne wykorzystywane przez EMA i FDA do zintensyfikowania i przyspieszenia oceny danej szczepionki pandemicznej. CHMP sukcesywnie dokonuje oceny dostępnych danych z trwających badań. Rolling view jest kontynuowane do czasu uzyskania wystarczających dowodów jakościowych przedklinicznych i klinicznych na poparcie formalnego wniosku o wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu danej szczepionki;

- przyspieszona ocena – skrócona procedura oceny merytorycznej dokumentacji produktów o dużym znaczeniu dla zdrowia publicznego do mniej niż 150 dni;

- warunkowe dopuszczenie do obrotu – jeżeli zgodnie z opinią CHMP m.in. stosunek korzyści do ryzyka jest pozytywny oraz korzyści dla zdrowia publicznego wynikające z natychmiastowej dostępności produktu leczniczego na rynku przeważają and ryzykiem wynikającym z potrzeby uzyskania dalszych danych, może zostać przyznane pozwolenie warunkowe.

Jak wygląda samo szczepienie? Czy jest bolesne?

Pierwszym etapem jest kwalifikacja do szczepienia. Szczepionka podawana jest w postaci iniekcji (zastrzyk) w mięsień naramienny.

Czy lepiej się od razu zaszczepić, czy w sezonie letnim?

Najlepiej zaszczepić się jak najszybciej, jak tylko będą dostępne szczepionki, niezależnie od pory roku.

Czy szczepionki będą podawane starszym osobom z chorobami przewlekłymi?

Tak, osoby starsze z chorobami przewlekłymi należą do grupy ryzyka zachorowania na COVID-19, dlatego będą miały możliwość zaszczepienia się w pierwszej kolejności.

Czy szczepionkę będą mogli przyjmować pacjenci onkologiczni, poddawani np. chemioterapii? Oni są przecież w grupie podwyższonego ryzyka.

Pacjenci onkologiczni znajdują się w grupie ryzyka i będą mogli przyjmować szczepionkę, jednak optymalny czas szczepienia należy skonsultować z lekarzem kwalifikującym do szczepienia.

Miałem operację. Ile muszę odczekać, żeby się zaszczepić?

Nie ma wymagań dotyczących wymaganego odstępu czasu pomiędzy operacją a szczepieniem. Szczepienie można wykonać, jeżeli nie występują objawy choroby z gorączką. Decyzję podejmuje osoba kwalifikująca do szczepienia, na podstawie wywiadu i badania.

Czy choroby płuc są przeciwwskazaniem do szczepień?

Zgodnie z Narodowym Programem Szczepień przeciw COVID-19 choroby płuc, a także POCHP nie są przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw COVID-19. Przeciwwskazaniem do szczepień przeciw COVID-19 jest reakcja anafilaktyczna po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 oraz ciężka reakcja alergiczna na substancję czynną lub inny składnik szczepionki. Podanie szczepionki należy odroczyć w przypadku wystąpienia ostrego przebiegu choroby zakaźnej z gorączką. Według stanu na 14.12.2020 r. w rekomendacjach Komitetów Doradczych ds. Szczepień w Wielkiej Brytanii, Kanadzie oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie dopuszczono do realizacji programu szczepień przeciw COVID-19 szczepionkę mRNA firmy Pfizer/BioNTech, wskazano m.in., że nie zaleca się szczepienia w trakcie leczenia immunosupresyjnego.

 Czy osoby uczulone mogą przyjmować szczepienia?

Zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi szczepień, przeciwwskazaniem do szczepienia jest reakcja anafilaktyczna po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 oraz ciężka reakcja alergiczna na substancję czynną lub inny składnik szczepionki . Ostatecznie do szczepień kwalifikuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny stanu zdrowia pacjenta.

Czy osoby z obniżoną odpornością / problemami immunologicznymi będą poddawane szczepieniom?

Tak, szczepienia są również zalecane osobom z obniżoną odpornością / problemami immunologicznymi, z zaznaczeniem, że u tych osób może być osłabiona odpowiedź poszczepienna.

Jestem zaszczepiony na gruźlicę. Czy powinienem się szczepić przeciwko COVID-19?

Tak, ponieważ nie udowodniono ochronnego działania szczepionki BCG przeciw gruźlicy w ochronie przed COVID-19. Szczepionka BCG przeciw gruźlicy i szczepionka przeciw COVID-19 to dwie różne szczepionki, które chronią przed dwoma różnymi jednostkami chorobowymi.

Czy jak się zaszczepiłam na grypę na jesieni, to czy mogę się teraz zaszczepić na koronawirusa?

Tak, nawet jest to silnie zalecane. Szczepionka przeciw grypie chroni przed objawami grypy i powikłaniami w przebiegu grypy. Szczepionka przeciw COVID-19 chroni przed objawami COVID-19 wywołanymi wirusem SARS-CoV-2. Ponadto z badań wynika, że isnieje możliwość występowania koinfekcji, czyli zakażeń wywołanych jednocześnie np. dwoma drobnoustrojami, wirusem grypy i wirusem SARS-CoV-2. Zaszczepienie przeciw grypie i przeciw COVID-19 może uchronić przed dwoma niebezpiecznymi chorobami w okresie trwającego sezonu infekcyjnego.

Czy osoby niepełnosprawne (fizycznie/umysłowo) mogą przyjąć szczepionkę?

Tak, jest to nawet zalecane. Osoby niepełnosprawne często wymagają opieki ze strony innych osób, lub przebywają z wieloma osobami w miejscach opieki. Są zatem bardziej narażone na zakażenie i zachorowanie.

Kategoria: Porady

Data publikacji: 2021-01-26