Tej wiosny minęło już dziesięć lat, odkąd weszła w życie Umowa między Polską a Stanami Zjednoczonymi o zabezpieczeniu społecznym, zwana potocznie umową emerytalną.

Została ona podpisana w Warszawie 2 kwietnia 2008 roku i obowiązuje od 1 marca 2019 roku. Umowa dała uprawnienia emerytalno-rentowe Social Security tysiącom osób w Stanach, które nie przepracowały w Stanach 10 lat, rodzinom amerykańskich pracowników bez amerykańskiego obywatelstwa mieszkającym w Polsce. Również osoby mieszkające w Stanach mogą dostawać emerytury i renty ZUS albo KRUS. Osoby te często nie wiedzą, że należą im się z Polski pieniądze. Może wśród nich jesteś i Ty?

Jak było

Niektórzy ubiegali się w przeszłości o polskie świadczenia, ale ZUS im odmówił. Na drodze do polskiej emerytury stało kilka barier, które często były nie do przeskoczenia dla imigranta: brak odpowiedniego stażu pracy (20 lat składkowych i nieskładkowych dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn); niemożność udowodnienia wysokości swoich zarobków; konieczność posiadania 10 lat pracy w Polsce z ostatnich dwóch dekadach.

O powyższych przeszkodach wiedzą osoby, które toczyły boje z ZUS-em w przeszłości i się poddały. Mogą jednak nie wiedzieć, że sytuacja bardzo się zmieniła przez reformę systemu emerytalnego w Polsce oraz dzięki zawarciu Umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską a Stanami Zjednoczonymi.

Zmiany dla starszych emerytów

Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Polską i Stanami wniosła wiele zmian, z których najważniejszą dla starszej osoby, chcącej otrzymać pieniądze z Polski, jest fakt, że obecnie można łączyć okresy ubezpieczenia w Polsce i Stanach. Znaczy to, że osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku nie muszą mieć 20 (kobiety) czy 25 lat (mężczyźni) pracy w Polsce – potrzebują 20-25 lat pracy łącznie w Polsce i w Stanach. Jest to olbrzymia różnica, dzięki której wielu Polaków na imigracji stało się uprawnionych do emerytury ZUS czy KRUS  - jeżeli o tym wiedzą i złożą odpowiednie wnioski.

Co ważne, proporcjonalne emerytury (tzw. łączone) nie powodują redukcji emerytury Social Security tytułem Windfall Elimination Provision (WEP).

Zmiany dla młodszych

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku łączyć okresów pracy nie muszą, bo polska emerytura należy im się niezależnie od długości pracy w Polsce. ZUS czy KRUS mają obowiązek, na życzenie, słać świadczenia do Stanów Zjednoczonych, bez żadnych ograniczeń i potrąceń.

Uwaga: Wiele osób uważa, że nie należy im się nic od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, bo nie przepracowały dwóch dekad. To nie prawda! Najmniejsza emerytura z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynosi 4 grosze, bo zainteresowana osoba zapłaciła tylko jedną składkę.

Renta wdowia ZUS dla małżonka w Stanach

Prawo do polskiej renty rodzinnej przysługuje wdowie (lub wdowcowi), jeżeli ma skończone 50 lat lub jest niezdolna do pracy. Dostanie ją także wdowa (wdowiec), która wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa, które jest uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym, nie ma jeszcze 16 lub 18 lat i uczy się, albo jest całkowicie niezdolne do pracy.

Warunki te muszą być spełnione w ciągu pięciu lat od śmierci męża. Po tym czasie wdowa renty już nie dostanie. Zawarcie drugiego małżeństwa oraz zamieszkanie w Stanach nie pozbawia wdowy prawa do renty. Więcej przeczytasz w witrynie ZUS.pl. Szukaj na sieci „Renta rodzinna po osobach, które pracowały w USA”.

Renta sieroca ZUS dla dzieci w Stanach

Polską rentę sierocą mogą dostać również dzieci ubezpieczonego zmarłego, dzieci jego małżonka lub przysposobione, jeżeli spełnione są następujące warunki:.

• przyjęcie na wychowanie i utrzymanie przed ukończeniem pełnoletności;
• nieukończenie 16 lub 25 lat w razie kontynuowania nauki, lub ewentualne istnienie całkowitej niezdolności do pracy, samodzielnej egzystencji oraz niezdolności do pracy powstałej w okresie ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat;
• przyjęcie na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku.

Prawo do renty rodzinnej nie przysługuje, jeśli choć jedno z rodziców jest w stanie zapewnić dziecku utrzymanie. Przyznanie renty rodzinnej z ZUS nie wpływa na świadczenia rentowe z USA. Możesz więc mieć dwa świadczenia – od ZUS czy KRUS oraz z amerykańskiej Social Security. Musisz jednak spełniać warunki wymagane do przyznania tych świadczeń, zarówno na podstawie przepisów obowiązujących w Polsce, jak i w USA.

Gdy zmarłemu brak polskiego stażu pracy

Uwaga żony polskich pracowników, byłe żony, wdowy i sieroty! Możecie zakwalifikować się do renty ZUS po zmarłym mężu czy ojcu (żonie czy matce). Jeżeli zmarłej osobie brak było w Polsce stażu pracy, to od 1 marca 2009 roku naliczona może wam być renta na podstawie łączonych okresów pracy ubezpieczonej osoby, mimo że wasze podanie było odrzucone przed 1 marca 2009 roku. Szczegóły, wraz z potrzebnymi formularzami w książce pt. „Emerytura polska i amerykańska”. Sięgnijcie po pieniądze, które wam się należą.

O uposażeniu rentowym można przeczytać w witrynie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych www.zus.pl.

Emerytura matczyna 4 Plus

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające, choć zwane matczyną emeryturą, nie zależy od lat pracy, lecz jest społecznym zasiłkiem dla najbardziej potrzebujących starszych rodziców, którzy wychowali co najmniej czworo dzieci.

Czy można dostać emeryturę, Mama 4 Plus mieszkając w Stanach? Niestety, nie. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może być przyznane osobom, które mieszkają w Polsce i ukończyły 16 lat oraz posiadają centrum interesów osobistych lub gospodarczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez okres co najmniej 10 lat. Przeczytaj w sieci Mama 4 Plus: „Kto otrzyma matczyną emeryturę”.

Trzynasta emerytura

Polska staje się bogatym krajem. W maju emeryci dostali trzynastą emeryturę, a nawet mówi się o jej corocznej wypłacie. W ramach trzynastki nie dostaje się podwójnej emerytury, lecz kwotę równą minimalnej emeryturze, która w 2019 roku wynosiła 1,100 złotych, i to pomniejszoną o podatki, czyli na rękę 888,25 zł.

Każdy odbiorca rent i emerytur dostał trzynastkę w 2019 roku, niezależnie od swojego miejsca zamieszkania.

Konsekwencje pobierania emerytury/renty z Polski

Należy pamiętać o Windfall Elimination Provision (WEP), klauzuli, która powoduje pomniejszenie emerytury lub renty disability Social Security osobom, które jednocześnie otrzymują emerytury albo renty inwalidzkie z ZUS czy KRUS.

Windfall Elimination Provision nie ma zastosowania, jeżeli jednym ze świadczeń jest renta rodzinna albo łączona emerytura (totalized benefits). Trzynasta emerytura ZUS nie jest uwzględniana. WEP nie działa również wtedy, gdy zainteresowana osoba przepracowała w Stanach 30 albo więcej lat z tzw. znaczącymi zarobkami.

Polskie świadczenia a podatki

Jako amerykański podatnik, masz obowiązek zadeklarować każdy rodzaj opodatkowanego przychodu, również z zagranicy, nawet jeżeli w Polsce podatek dochodowy jest ci potrącany. Podatek zapłacony w Polsce zaliczony być może na poczet podatków w Stanach dzięki kredytowi Foreign Income Credit. Gdy wejdzie w życie nowa polsko-amerykańska umowa podatkowa, która obecnie oczekuje na ratyfikację w amerykańskim Senacie, emerytury i renty polskie nie będą opodatkowane w Stanach.

Osoby ubiegające się o świadczenia społeczne (SSI czy mieszkania miejskie) mają obowiązek wyjawić swoje zagraniczne przychody.

Jaki wniosek

Jeżeli pracowałeś kiedyś w Polsce, to pewnie czekają na Ciebie tam pieniądze w postaci emerytury, którą będziesz mógł otrzymać po osiągnięciu wieku emerytalnego i spełnieniu wymogów polskiej ustawy emerytalnej. Jeżeli twoje podanie o emeryturę czy rentę było odrzucone przed laty, to złóż wniosek ponownie, bo masz większą szansę na sukces.

Elżbieta Baumgartner

Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „WEP: Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków”, „Emerytura polska i amerykańska, ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym” i „Emerytura reemigranta w Polsce. Są one dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.PoradnikSukces.com, 

Kategoria: Porady > Finanse

Data publikacji: 2019-10-22